МОНДА ТУДЫК, МОНДА ҮСТЕК

КАТНАШАЛАР

Саттар Бнккиннн — пенсионер карт 76 яшы» Рауза анын карчыгы, 74 яшьтә Зариф аларнын УЛЫ, скважиналар ремонтлау цехында өлкән оператор. 56 яшы* Илфат Зарифның улы, промысел начальнигы. 30 яшьтә Надия Зарифның кызы. Госгортехнадзор инспекторы. 28 яшьтә Нурания бухгалтерия хезмәткәре 28 яшьтә Газизов Шәүкәт Садриевнч Нефть берләшмәсе генераль директор урын басары, W яшьтә. Нәжибә күрше хатыны. 50 яшьләр тирәсендә Н а д и р — нефть һәм газ чыгару идарәсе (НГДУ) начальнигы. Илфатның яшьтәше Ревекка Львовна газета хәбәрчесе Вакыйга нефть шәһәрләренең берсендә бара Беренче пәрдә Эфирда мен төрле аваз Төрле илләрдән, төрле радиостанцияләрдән әллә ничә телдә соңгы хәбәрләр тапшыралар Ирешкән уңышларыбыз, дөньядагы хәвефле хәлләр турында татар һәм рус телләрендә сүз бара Нефть дигән сүз еш кулланыла Чит телләрдә дә ул сүз еш әйтелә, шуның белән бергә безгә янау сүзләре дә ишетелә Тавышлар буталалар, кушылалар Спектакль дәвамында ул тавышлар бер тыналар, бер көчәяләр Хәтта иң интим сөйләшүләр арасына да килеп керә ул тавышлар - нефть, энергия кризисы, табигатьне саклау, кешелекнең киләчәге, сугыш һ б һ 6 Спектакль беткәндә дә тавышлар яңгырап кала Менә, әлеге тавышлар тәэсирендә, без нефтьчеләр шәһәре чнтендә үз йортлары бе лән яшәүче Биккиннннар ишегалдына керәбез Ишегалдында жәй көннәрендә чыгып утыру өчен беседка сыманрак нәрсә эшләнгән Кайвакытларда анда чәй дә эчәләр Тәбәнәк рәшәткә аша — күршеләрнең ишегалды Пәрдә ачылганда сәхнәдә Саттар һәм күршедә яшәүче тол хатын Нәжибә Саттар беседка идәненә утырган да. транзисторлы радиоалгычын колагына ук куеп, соңгы хәбәрләр тыңлый Нәжибә ике терсәге белән рәшәткәгә таянган да Саттарга карап тора Нәҗибә Саттар абзый... Саттар (Нәҗибәнең кинәт эндәшүеннән куркып китә) Тьфү, мәлгунь Тавышың тавыш түгел. (Радиога ишарәләп.) Кирәклесенен тавышы чыкмый, кирәкмәгәне үкерә Нәжибә (көлеп) Нәрсәләр сөйлиләр соң радиодан, Саттар абзый. Саттар Өеңә кереп тыңла. Нәжибә. Өйгә керәсе килми шул, Саттар абзый Әле менә шәһәрне урап кайттым да эчем пошып китте Нефть чыга, нефть чыга дип шаулаганда да тушы йортта идек, нефть бетә дип сөйләгәндә дә шушында Без дә инде шәһәрдә яшәдек дисәк Саттар Кем тота сине Фатир ал да күч Н ә ж и б ә Җиңел генә бирделәр сиңа Торыр урынын бар диләр Малаем армиядән кайтып эшкә урнашкач фатир бирерләрме дигән идем, кая инде, кайтмыйм дип хат язган. Саттар абзыкаем. БАМ дигән ♦ жирдә эшкә калабыз дигән х Саттар Үзебезнең як ошамаганмыни? Нәжибә Шулайдыр инде Нефтькә буялып йөрисе килмәгәндер ? Саттар Анда нәрсәгә буялып йөрмәкче була сон? Нәжибә Кем белә инде аныкын Бер ялгызыма бу йортны тоту з авыр шул. « Саттар. Кияүгә чык ж Нәжибә Кияүгә чыга-чыга да туйдым инде. Рәтле ир кешесе § юк Эчеп йоклар өчен йортка керәләр дә. эшкә кушкач, чыгып сызалар - Эш эшләүче кеше бетеп бара бит, Саттар абзый Управлениегә кереп < чыккан идем дә, эшләргә кеше житми диләр Бер өстәл артында ике = шәр начальник, барысы да эшләргә кеше житми диләр Мина әйтәләр г тизрәк эшкә чык диләр Юк инде, мин әйтәм, отпускамның сонгы сәга- ф тема хәтле ял итәм, дим Былтыр да отпускамда эшләттеләр Саттар Туктале. кыткылдама (Радиоалгычны колагына ук куеп z тыңлый ) Нәжибә Кычкыртыбрак сөйләт әле, Саттар абзый Саттар Батарые беткән х Нәжибә Берәр әйбер булганмы әллә, Саттар абзый? Саттар Талашалар Бүлешәләр Берсе бир ди, икенчесе бирмим 5 ди - тарткалашып жир шарын урталай ярмасалар ярый инде Күбрәк * нефте өчен талашалар хәзер Нефтенең кадере елдай ел арта Нәжибә Нефть бетсә, без нишләрбез икән, Саттар абзый? Биг- - рәкләр дә ияләшкән идек инде Саттар Курыкма, синен, белән мина житә әле ул. Нәжибә Үзең әйтмешли, синең белән мин генә түгел бит әле (Өйдән коляска сөйрәп Рауза чыга Аның чыкканын күреп, Нәҗибә югала. Коляска эчендәге бала елый.) Рауза (коляска эчендәге балага) Тукта инде, жан көеге (Сат тарга.) Сиңа әйтәм Куеп тор әле шул радиоңны Бетмәгән радио булды (Коляска ччендәгегә.) Йә. җитте диләр снна И ходаем, үтерә бу бала Токмач басарга да ирек бирми. Сиңа әйтәм. тирбәтә тор әле шуны Токмачны басып бетерәм дә алырмын Саттар Хәзер без аны. жылак батырны, акылга утыртырбыз (Коляска өстенә иелеп.) Тукта, молокосос1 Стоп! Майна' (Шуны гына көткәндәй, бала елаудан туктый.) Рауза Кара син аны. жан көеген Акыл белән, явызланып жы лый ул, мине санга сукмый Саттар Алып калмагы? диделәр бит сиңа Рауза Алып калмый нишлисең бала Саттар Баланың анасы бар Җитәр Үзебезнекеләрне үстердек, аларнын балаларын үстердек, инде хәзер аларнын балаларын үсте рмкмс? Карасын үз анасы Шуңа күрә ходай тәгалә аңарга ике имчәк тутырып сөт биргән Анасының сөтен без аңа каян алыйк’ Хәер, хә зерге хатыннарның имчәкләре булса да. сөтләре юк Имчәкне фасон өчен генә йөртәләр Ярый. бар. эшеңдә бул (Рауза өйгә кереп киткәч, колясканы янына куя да радиоалгычын тыңлый-тыңлый сөйләнә ) Син нәрсә, ә? Менә, каеш монда гына, тотып ярырмын Әнә анда дөнья ай кала Илләр белән илләр сугыша Ә син. җебегән авыз, рәхәтенә чы ЛЫЙ алмыйсың Анда сиңа атап бомба ясыйлар Мин яшисен яшәгән, сиңа яшәргә кирәк Җылап ятсаң, күрсәтерләр күрмәгәнеңне Синен өчен мин сугышып йөри алмам хәзер. Үз хакыңны үзен якла Ыггы шул Ыггы икәнен беләсең, ә үкерәсең. Радионың батарые беткән дип атаңа ничә әйттем, колагына да элми. Сине китереп ыргытырга беләләр. Н ә җ и б ә (Ул инде рәшәткә янына килеп җиткән.) Алайга киткәч. тормыш түгел инде ул Үз балаң үзеңнән арта башлагач һаман сезгә инде, Саттар абзый Саттар Безгә шул Н ә ж и б ә. Рауза апага да авыр Сиксән ягына баскан кешегә Зариф абый өйләнсен иде инде Хатыным үлде дип, үлгән артыннан үлеп булмый. Саттар Өйләнсен, кем аңа сүз әйткән. Өйләнми бит. Аның яшендә хатын табуы да.. Н ә ж и б ә. Әллә кайдан эзлисе юк Күршегездә генә Рәшәткәне сүтеп ташлыйсы да ике йортны бер итәсе Саттар Чынлап сөйлисеңме? Нәҗибә Чынлап булса, ни булган? Мин кемнән ким? Йортыгыз белән мине сөймәдегез. Зариф абый да. Эзләде, эзләде дә... Үлгән кешегә тел генә тидерәсем килми Ул өйләнгәч бер атна жыладым. Шуны да сизмәде Кияүдән кияүгә йөрисең дип көләсез, жаның сөймәгәннәр белән торып карагыз әле сез. Ияләшеп булмасмы дип чыгасың да. Саттар Бар Бар, кит моннан Бар, өеңә кереп утыр. Рауза апан ишетсә. Нәҗибә Шул Рауза апа аркасында бәхетсез булдым инде. Зариф абыйны миңа каршы котыртты Саттар Кит диләр. Рәшәткә аркылы шулай Ишегалдына керсәң... Нәҗибә Керсәм керер идем инде, кермим генә Кереп алганыгызны көтәм (Көләкөлә китә. Надия керә ) Надия Мөмкинме икән боларга керергә? Саттар (борылып карамыйча гына). Кем ул анда? Надия Мин әле бу, бабай. (Саттарны килеп кочаклап) Саумы, бабай, сәламәтме? Саттар. Синмени әле? Ничек тик торганнан? Надия Командировкага, бабай. Саттар Тагын тикшерергәме? Надия Тагын тикшерергә (Коляскага ымлап.) Абыйныкыдыр инде. Саттар Шуларныкы ла. Сүзгә килешәләр дә, баласын монда китереп ыргыта килен Без изаланабыз Надия. (Коляска янына килеп.) Кем син. ә? Исемен ничек? (Саттарга.) Зөфәрме әле исеме? Саттар. Зөфәр Надия (Коляскага иелеп.) Зөфәрме син? (Зөфәр елап җибәргәч.) Ай, бигрәк җылак икәнсең. Саттар (Колясканы үзенә тартып.) Булды! Җитте! Стоп' Майна! (Зөфәр җылаудан туктагач.) Хатын-кызны яратмый ул Әтисенә охшамаган. Әтисе бигрәк ярата шул хатын-кызларны Шуның арка сында ямьсезләнешәләр килен белән. Йөри белеп йөрмәгәч, ничу хатының өстеннән йөрергә Надия Йөри белеп йөрсәң, ярыймы, бабай? Саттар Синең эшләр ничек соң? Надия. Шул, нефтьчеләр белән талашабыз. Саттар. Нефте өчен бөтен дөнья талаша Радиодан да сөйләп торалар, ай-яй ЯпонЫна да нефте җитми. Америкасы да, бирән, неф тегә туймый Кораблары гел нефтеле җирләр тирәсендә болгана Ул- бу булса, шул нефте өчен генә булачак. Надия Егерме ел нефтяник булып, нефть сүзен әйтергә өйрәнә алмадын, бабай Саттар Нәрсәнең ни икәнлеген аңлагач, сүзен ничек әйтсәң дә ярый Кияүгә чыкмадыңмы әле5 Надия Вакыт юк, бабай Саттар Картаеп бетәсең ич ♦ Надия Кияүгә чыгып вакытсыз картайганчы, үз җаең белән әк- * ренләп картаю яхшырак. Әти эштәме? Саттар. Эштә. Бик арып кайта * Надия Чыксын соңпенсиягә Абый килеп йөриме? § Сатт&р Килгәли Утырып кычкырышабыз да. үпкәләп кайтып 5 китә. s Надия. Ни өчен? ж Саттар Шул нефте инде һаман Безнең өйдә бүтән сүз юк, ха ц тын-кыз да нефте, хатын-кыз да нефте Ябышып каттык шул нефтегә С Бетсә, нишләрләр, кимегәннән кими бара * Надия Кайгырма, бабай Саттар Мин кайгырмыйм да. менә бу җыл аклар нишләр Рауза. (Чыгып.) Кем белән сөйләшә дисәм Исәнме, кызым ♦ Минем янга кермисең дә. s Надия Бабай җибәрми бит. әбекәй (Раузаны кочаклап) Сау = мы. әбекәй * Рауза Аллага шөкер Сина әйтәм. Зарифның кайтыр вакыты > җитте Йоклап киткән бугай, берәр күләгәле җиргә илтеп к\й. күз ал z дында тормасын (Саттар колясканы алып чыгып киткәч ) Әтиең ачу = лана. алып калмагыз ди Алып калмыйча нишлисен капка төбенә » куя да китә килен. Әйдәле, кызым, мина булыш әле ичмасам (Өйгә = кереп китәләр Зариф кайтып керә Арыган Килеп беседка идәненә ' i/тыра Кепкасын, курткасын салып, җиргә ыргыта Саттар керә ) * Саттар Кайттыңмы? Зариф (Төксе.) Юк. китеп барам Саттар Рәтләп сөйләш Зариф Күреп торасың бит Саттар Юын әйдә, аш өлгертә әниең Зариф Ярый. Хәл алыйм бераз Саттар Кызып кайтты Зариф Кайсысы? Саттар I {адиябез. Зариф Яхшы булган Мунчада җылы су бар микән5 Саттар. Гел булганны, бүген генә булмый калмас' Чиста кием нәрең дә шунда (Кереп китә Зариф, кепкасын, курткасын алып, китәргә җыенганда. Нәҗибә күренә ) Нәҗибә Исәнме, Зариф абый? Зариф Нихәл. I I ә җ и б ә. Эш авыр булган ахыры бүген 3 а р п ф. Бездә җиңеле юк Нәҗибә Беләм инде ремонт эшен Нигә пенсиягә чыкмыйсың? Зариф Син ни әйтерсең икән дип (Китеп бара өйдән Надия йөгереп чыга Карана Нәҗибәне күреп ала ) Надия. Нәҗибә ана, әти кая китте ул? Нәҗибә Каян белим, мин әтиеңне тикшереп тораммыни? Нихәл соң узең? Надия Әйбәт Нәҗибә Тагын нефтьчеләрне туздырырга кайттыңмы’ Кирәкләрен биреп кит әле шуларнын Надия Ни үчең бар. Нәҗибә апа’ Үзең дә шунда эшлисең Нәжибә. Син кайтып киткәннән соң бу ишегалдында тавыш бер □ йга хәтле бара Пыр тузалар. Надия Сиңа кызыкмы? Нәжибә Кызыкмы дип.. Мин синең әбиеңне яратмыйм да. абыеңны яратмыйм Абыең үзен әллә кемгә куеп йөри Начальник имеш Объединениедә аңардан зур башлыклар бар. исәнләшеп үтәләр Әнә элеккеге күршебез Шәүкәт абый, замгенеральный директор. исәнме Нә /кибә, ди күргәндә Ә абыең. Энекәшең әйбәт иде. анысы Саттар абзыйга тарткан Менә ул ичмасам Начальник булам дип маташмады, китте дә барды Төмәнгә. Саттар абзыйга тун җибәргән — күреп туй маслык та. киеп rnhi.u ияк. Ә абыең Саттар абзыйдан малаен карата Менә сиңа начальник Беләсең килсә, ул сине дә яратмый. Төкерәм мин аның бәйләнүләре in Үзем ишетеп тордым, былтыр менә син киткәч, синең урыныңда басып торган килеш әйтте (Рауза чыкканын күреп ) Чыгып килә инде, кеше белән туйганчы сөйләшергә дә бирми Безгә дә кереп чык. Надия (Китеп югала.) Рауза Нәрсә сөйли ул нәмәрсә? Н а д и я Исәнлек-саулык сораша Рауза Кәнтәйләнәдер инде. Тыңлама син аны Ирдән иргә йер- ән хатын кызны Кулыннан килмәгән эше юк үзенең, бер нәфсесен гыялмый Табынны әллә монда гына әзерлибезме, кызым, өйдә кызу булыр Н а д н я Тәрәзәне ачып куярбыз Рауза Әйдә алайса Әтиең юынып кергәнче (Өйгә керәләр Өстәл артында утырган Саттарның колагында һаман радиоалгыч ) Куй инде шуны, ничек ялыкмыйсың? Саттар. Тукта, ашыкма Төмәндәге нефтьчеләрне бүгләклиләр Әкрен! (Рауза белән Надия якынрак килеп тыңлыйлар Саттар кинәт кычкырып җибәрә ) Әйттем бит Безнеке дә булсын, орден да алмасын (Бик горур кыяфәт белән бүлмә буйлап йөри.) Рауза. Ни булды? Саттар Рафаэль! Безнең Рафаэль1 Биккинин Рафаэль Зари- пович диде За достигнутые успехи диде Орден! Күңел сизеп тора минем Төмәнские нефтяники диюгә у к. Рафаэль дә эләгәчәк, мин әйтәм. һәм эләкте дә Надия Нинди орден, бабай? Саттар Ордены булгач. ниндидәмени хикмәт’ Молодей. Рафаэль! Надия (Ишектән кергән Зарифка) Әти. Рафаэльгә орден биргәннәр. Яна гына радиодан әйттеләр Зариф Башта исәнләш Надия Исәнме, әти. Рафаэльгә — орден Саттар Санап-санап китте дә. шунда әйтте — Биккинин Рафаэль Зарипович диде, бурильщик диде Молодец. Рафаэль' Рауза Кара син аны. ә Сүзен сүз итеп йөри Зариф Нәрсәгә исегез китте? Орден күргәнегез юк мәллә? Ашарга китерегез. Саттар Гьфү. мәлгунь Шатлана белерсеңме син канчан да булса, юкмы’ Малаең орден алган. Синең малаең бит ул Зариф Алса ни Синдә ул орденнар өчәү-дүртәү* Саттар Синдә менә берәү дә юк. Зариф Булмаса тагын Орден алып син нишләдең? Юкка алда нып үтте гомерең Мине укыта да алмадың. Йөрмәс идем нефтькә багып. өстәл артында кул куеп утырыр идем Гомерең буе рабучий класс, нефтяник дип, күкрәк кактың Рафаэль синең сүзгә ышанып укымады Әнә синең сыман хәзер орденга алданып йөри Саттар. Дәшмә Мин орденга алданып сугышмадым, анын өчен эшләмәдем Мин чистный сугыштым, чистный эшләдем Зариф Ярый, ярый, булды Н алия. Рафаэльне яратмыйсың син. .пи Зариф Яратмыйм. Сүземне тыңламады, укымады Бер заман минем көнгә калачак. ♦ Саттар. Син нинди көнгә калдың соң әле? Нәрсә җитми сиңа? ж Чык пенсиягә дә, ал уч тутырып пенсияңне Яшә рәхәтләнеп. Кем куша - пенсия яшендә эшләп йөрергә? Зариф Мин эшләми, кем эшләсен? Кеше җитешми Эшләми ниш- - лисең? Сорыйлар да — тыңлыйсың. Саттар Кит тә бар, җылап эшләгәнче. Зариф Мин җылап эшләмим ± Саттар Әй, синең белән сөйләшкән мин җүләр Үстердем шун ә да бер күсәк Рауза. (Өстәлгә ризыклар ташыган җиреннән.) Иә, җитте, сиңа Z да. Ач кеше белән булышып утырма. Утырышыгыз Надия, кызым. 6о = рыч куйдыңмы? * Над и я. Бабай борыч сипте инде әтигә > Рауза Котыртма Эләгешергә генә торалар Гомер буе шулай _ Монысы рабучий класс дип мактана. Синең рабучнлыгың инде Илле : гә җиткәндә нефтегә барып керешкән булды да Буялып кайтканына куанып Гомере буе ат җигәргә, сыер асрарга иренгән кешегә җитә " калды. - Саттар Мин иренмәдем Мин теләмәдем генә Ник дисәң, мин г тумыштан пырлнтар Рәхмәт нефтегә, безнең җирдә чыгын, мннс кг- ~ ше итте. Безнең җирдә чыкмаса да, эзлән таба идем барыбер Барыбер авылда калмый идем Рауза. Авылда начар кешеләр генә яшимени? Саттар Мин алай димәдем Ат җигәргә, сыер асрарга яраткан _ кеше шунда яшәсен. Монда килен интегеп йөрмәсен, зарланып яшәмә сен. Күңелең тарткан эшне эшләргә кирәк (Зарифка күрсәтеп.) Юкса, моның эшләвеннән ни мәгънә. Чөнки монарда пырлнтар каны юк Зариф Ярый, булды инде, булды Син бик әйбәт Утыр, пырла ма, җилкенмә, я очын китәрсең Саттар Очырмый да Менә син оча алмыйсын Синдә сәүдәгәр каны бар, Зариф Әниең синең кибетче кызы иде Шуңа күрә сез нефте!ә буялуны яратмыйсыз Әниеңнең нң яраткан эше акча санау Син дә акча санарга яратасың Шуңа күрә генә авыр эштә эшлисен Рауза. Дәшми, дәшми торгач та Нигә яшәдең сөймәгән кешен белән? Саттар. Кем әйтә сөймәгән дин Син миңа берәү генә, карчык Менә моңарга ачу чыкканнан гына әйтүем Улын мактаганга көенеп кара көйде (Зарифка ) Сине мактасалар, мин сөенеп туя алмыйм Зариф Бер башласаң, туктый белмисең Сүздән туйган гарык Ну, маладнс, Рафаэль, маладнс Саттар Маладнс түгел, молодец (Надия килеп җибәргәнгә ка натланып китеп.) Кеше арасында йөреп, урысча да җүнләп белми Р а у з а Картайталар болар мннс. Надня кызым Надия (Чын күңелдән ) Рәхмәт сиңа, бабай Рауза Сиңа җитә калды инде Бабаңны бик яраткач, ташлап кит миләр аны, ннтегәм берүзем Ярый .тле үземне йөртәм әлегә. түшәккә егылсам, нишләрләр (Берара тыныч кына ашыйлар ) Надня һаман да скважиналар ремонтлыйсыңмы, әти? Зариф Юк. министр нтен куйдылар Рауза Рәтлерәк итен әйт Кунакка гына кайткан кызык (Пауза Тышта Зөфәрнең елап җибәргәне ишетелә. Зариф, ашавыннан туктап, Раузага карап тора.) Рауза. Китермәделәр, үзем алып кайттым, чирләп тора. (Кабаланып чыгып китә. Илфат белән Надир керәләр.) Илфа т. Бездән башка гына сыйланалар болар. Узыгыз, Надир Рәхимович. Н а д и р. Исәнмесез. Мактап йөрибез икән. Ашлар тәмле булсын. Саттар. Рәхмәт. Илфат. Нигә бик алай коры гына? Син, бабай, кешеләргә якты чырай күрсәтегез дип өйрәтәсең... Мине инде син яратмыйсың. Кунак бар. Мин дә атнага бер генә килеп китәм. Саттар. Малаең аның каравы көне-төне монда ята. Әнә, әле дә үкерә. Миннән нәнкә ясап бетердегез. Зариф. (Илфатка.) Тагынмы? И л фат. Минем бер гаебем юк. Киленегезне үзегез тыегыз. Кая, аш салыгыз инде безгә. Зариф Кулыңны юып кер башта. Илфа т. Киттек, Надир Рәхимович. Безнең өй мәчет кебек, тәһарәт алмыйча бусагадан да кертмиләр. Рауза (Кереп. Саттарга.) Бар әле чык янына, җылатмале шуны Синнән бүтәнне тыңламый. (Саттар чыга башлагач.) Сөтен алып чыгарга онытма. (Илфат белән Надир керәләр. Надия аларга аш бүлә.) Надия. (Илфатка.) Рәхәт сезнең, ә? Илфат. Ни әйтергә телисең? Надия Рәхәт яшисең дим. Балагызны бабай карый, ашарыгызга әбекәй пешерә. И л ф а т. Башта ашыйк, сеңелкәш. Аннары бәйләнерсең. Надия Ә мин бәйләнергә җыенмыйм Илфат. (Бер-ике кашык аш капкач.) Яшәрсең сезнең белән рәхәт. Н а д и я Кем инде ул — сезнең белән? Илфат Инспекторларны әйтәм. Надия. Ә-ә... Әллә мин хатын-кызлар белән дип әйтәсеңме дип торам. Илфат (Кычкырып көлә.) Ну, этләшәсең, сеңелкәш Бабайның этләшүе синең янда чепуха гына (Зарифка.) Мине яклап берәр сүз әйт инде, әти. Зариф Чәй... (Надия чыгып китә. Саттар ачык тәрәзә янына килә.) Саттар Үкерә. Астына җибәргән дә үкерә, молокосос. Әйтерсең бүтәннәр гаепле. (Раузага.) Бирәле шуннан коры чүпрәк. (Рауза чүпрәк китереп биргәч, Илфатка.) Киткәндә, малаеңны ала кит. Илфат. Кем китергән, шул алып китәр (Кычкырып көлә.) Саттар Авызыңны бик ачып көлмә, акыл тешләрең юклыгы күренә. Илфах (Усал.) Чамалап, бабай Мине мыскыл иткәннәрен мин яратмыйм. Зариф (Надия китереп биргән чәйне бер йотып куйгач.) Булды... Илфат Көләргә дә ярамый. Җылап җибәрсәм, күңелегез булыр иде. Рауза. Әтиең, булды, диде. Илфат. Әти булды дигәнгә генә булмый шул. Надия. Син нигә кызасың соң әле? Илфат Нигә, кызаммы? Үзеңнән сора. Син ялыңны онытып, янып-көеп, җиде кат тирең чыкканчы эшләп йөр дә, сиңа килеп бәйләнсеннәр Казанда китап актарып инструкция укып яталар да, эчләре поша башлагач, монда килеп эшләгән кешеләргә бәйләнәләр. Надия Адәм рәтле итеп эшләргә кирәк Надир (Ул һәрвакыт елмаеп сөйләшә.) Адәм рәтле? Ә ничек була сон ул адәм рәтле, Надия Зариповна? Нади я Актка кул куйганда күренер (Акт сүзен ишеткәч. Саттар тәрәзәдән башын тыгып тыңлый.) Зариф. Нинди акты ул? ♦ Илфат. Менә синең кызың, мннем сеңелкәш җитәкчелегендәге ■* гортехнадзор комиссиясе безнең өстән акт төзиячәкләр Зариф (Надиягә.) Тагынмы? Нәрсә, бүтән тикшерер урынын юк " мәллә? II а д и я. Монда җибәрделәр. Илфат Акт!.. (Надиягә.) Сезгә акт, монда факт. Монда тормыш ' Тормыш ул синең инструкцияң түгел. £ Нади я Бүтәннәргә дә тормыш Аларда синдәге башбаштаклык % юк. * Илфат. Бүген булмаса, иртәгә булыр. 5 Надия Булса, аларга да тиешле чара күрелер Җирне, суны 5 пычратырга, җир байлыгын таларга ирек куймаслар Илфат (Кычкырып көлә.) Демагогия Син ул сүзне җыелыш ♦ ларда сөйлә, мыек астыннан көлеп тыңларлар Илгә нефть кирәк, = милая моя Аңлыйсыңмы — нефть? Бик кирәк! Бүген кирәк! Күп кирәк' - Надия. Менә монысы инде чынлап та демагогия Илфат. Әй, син нәрсә беләсең. „ Надия Мин — геолог Илфат. Геолог Мин — инженер. Шуннан ни? Надия Инженер булсаң, нефтьне чын инженерларча, фән куш * канча алырга кирәк. s Илфат. Ай-ай-ай!.. Дәшмә ичмасам, сеңлесе тиле икән дип мин- -• нән көләрләр Рауза. Тыныч кына сөйләшә аласызмы сез. юкмы? (Зарифка.) - Әйт шуларга бер сүз. Зариф (Урыныннан күчеп диванга барып цтыра.) Укыган кешеләр Сөйләшсеннәр. II а д н я Сезнең кебек инженерлар илгә кыйммәткә төшә Сез җир не талаучылар, ил байлыгын талаучылар Җир астына бөтен проект лардан узып су кудырасыз Нефть катламын су баса Бер тонна нефть алып, өч тоннаны җир астында калдырасыз Эксперимент өчен тукта тылган скважиналарны урлап кына эшкә кушасыз Скважиналарны әштер-өштер генә ремонтлап, аларны эштән чыгарасыз. Намусы бар инженер шулай эшлиме? Илгә нефть кирәк, имеш Алдашма, абый җан кисәгем Сезгә нефть түгел, дан кирәк Илфат. Нинди дан? Надия Анысын үзегез беләсездер Илфа т. Дан! §ераз кеше күзенә күренә башласаң, шул сүз бе лән йөзеңә чәпиләр Әгәр аңарга китсә, дан бөтен кешегә дә кирәк Кеше ни өчен яши. ни өчен тырыша, сүгелер өченмени? Кеше макта} сүзенә һәрвакыт мохтаҗ Н а д и р Берәүнең дә әле орденнан баш тартканы юк. Надня Зариповна Менә сез ни өчен бездән тырышып-тырышып гаеп эзлисез? Җитәкчеләрегез алдында яхшы күренер өчен Янәсе, принципиаль инспектор Надня Маташмагыз, иптәш Рәхимов Сез мине бик яхшы белә сез һәм, гомумән Мин бертуган абыем белән сөйләшәм Адвокатлар кирәкми Надир Гафу итегез Мин, әгәр комачауласам, чыгып китә алам Ләкин шуны әйтәм, Нлфат Зарипович яклауга мохтаҗ түгел Ул мннем кул астында эшли, аны сезгә караганда яхшырак беләм Илфат Зарипович безнең нефтьнең киләчәге. Надия (Илфатка.) Син шул сүзләргә алданып яшисеңме? Илфат. Мин бер нәрсәгә дә алданмыйм Минем үз иманым Илгә нефть кирәк. Миннән нефть сорыйлар һәм мин аны бирәчәкмен Чең акт төзегез. мин нефть бирәчәкмен Мактыйлар икән, мин каршы түгел Ләкин мин макталып дан алыр өчен генә эшләмим. Нефть кирәген мин күңелем белән дә, башым белән дә аңлыйм Шуңа күрә синең кебекләрнең казынуын эшкә комачау итү дип кенә саныйм Надир Тыңлагыз әле, Надия Зарнповна, ачулансагыз да. мин сезгә бабамнан ишеткән гыйбрәтле бер нәрсә сөйлим Борын-борын заманда бер патша, иске киемнәр киенеп, үзенең кем икәнен белдерергә теләмичә шәһәргә чыккан. Карап йөри икән бу.. Шуннан күрә: бер \рам чатында көрәшеп яталар Карап тора патша — бер егет бөтенесен дә егып бара икән. Патшаның бу егетне егып карыйсы килә. Түгәрәк уртасына керә дә егеткә әйтә, әйдә көрәшәбез, ди. Егетнең янына патшаның вәзире килеп җитә, колагына әйтә кара аны. егыл, ул пат ша. ди. Егетнең исе дә китми. Күтәреп алып җиргә сылый патшаны. Карап торучылар гөр киләләр. Патшаның ачуы чыга. Егетне тотын алырга куша. Патшаның солдатлары егетне эләктереп алалар да жиргә салып суктыралар. Надия. Шуннан. И л ф а т Син, сеңелкәш. Госгортехнадзорның гап-гади инспекторы, патшалар белән көрәшергә алынма. Надия Үзегезне патша дип санамыйсыздыр ич? Надир Кая безгә андый дәрәҗә. И л ф а т Бүгенге көннең патшасы да. алласы да — политика Җиңүчеләрне дә. җиңелүчеләрне дә шул патша билгели Ә нефть ул бү ген — политика Дөньяда энергия кризисы. Нефтьне чыгаручылар — без Нади я. Зурдан торып сөйләшәсең И л фат Без беркайчан да вакланмадык. Нефть вакланганны яратмый Вакланып, миллиардлаган тонна нефть чыгарып булмый Имеш, эчә торган су катламына тозлы су җибәргәнбез. Җибәрсә. Кы рык елга якын нефть чыгарабыз, берәүнең дә тозлы су эчеп үлгәне юк Имештер, җиргә нефть агызабыз Агадыр Чәйнектән стаканга су салганда да берничә тамчы читкә чәчри Нади я. Сала белеп салсаң, чәчрәми Илфа т. Җир. имеш. Мең, мең ярым гектар әрәм була икән, нигә каравыл кычкырырга? Нефть кирәк! Бүген кирәк! Надия. Иртәгә кирәкмәсме? И л фат Бүген кирәгрәк. Бүген нефть бирмәсәк. иртәгә ул җирләрегезне яндырып, көйдереп ташлаулары мөмкин Шуны көтеп кенә горалар океан артында йөрерсең аннары тозсыз су эзләп. Без нефть бирәбез, күп бирәбез — без көчле. Безнең көчтән куркалар Менә нәрсә турында уйла, сеңелкәш. Кирәк икән, берничә районыңны тозлы суга күмәрбез, әллә ничә район җирен актарып ташларбыз Җир шарын сакларга кирәк, нәрсә ул синең районыңның җире Саттар (Тәрәзәдән үрелеп.) Монысын арттырып җибәрдең Илфат Син күбрәк беләсең, бабай, радиодан аерылмыйсың. Айкала дөнья, чайкала, чайкалып түгелмәсә ярар иде дисең. Исән-сау чакта үз үлемем белән үлсәм иде дисең. Мин дә үз үлемем белән үләргә телим. Зариф Энекәшеңә орден биргәннәр. Илфат Нинди орден? Надия Нинди икәнен ишетми калдык, радиодан әйттеләр Илфат. Молодец, энекәш. Саттар Син әтәчләнәсең дә менә, тик орден гына тәтеми Илфат Син тик тора беләсеңме, бабай, юкмы? Туйганым шушы пенсионерлардан. Ветеран дигән булалар да теләсә кая килеп кысыла lap Без фәлән иттек, без төгән иттек Саттар Иттек шул Рауза /Китте инде сиңа, үртәмә баланы (Тәрәзәне ябып куя.) Саттар (Тәрәзәне ачып.) Тәрәзәне япсаң, үзен чыгып кара ♦ малаеңны л Илфат Синең заманда, бабай, бәгырь кисәгем, нефть үзе чыга 5 иде, хәзер чыгарырга кирәк Сез каймагын җыеп дан алдыгыз, безгә *• әйрәне калды. Әле аны да күпсенәләр. Инструкция тотып өстеңдә то- 5 ралар Пенсияңне ал да тик ят, бабай, кысылма Саттар (Өйгә ук атылып керә ) Нәрсә син һаман минем пенсия ' la бәйләнәсең. Кысылмам менә. Мин памбур булып җир тишә баш 4 1аганда, синең атаң кемгә өйләнергә белми аптырап йөри иде Кай- Я мак Бабаңның бөкересе каймак ашап чыккандыр шул Молокосос! - II а д и я Кызма, бабай. £ Саттар. Кызмыйм Ачуны китерә Берни булса - пенсионер с Пенсиядә булгач аңгыра дип уйлыйлар Синең кебек молокососиы ' унны алыштырам әле мин Ә җиргә син тимә, белдеңме? Минем җире ♦ мә тимә? Тимә җиремә! Нефтесен ал. җиремне пычратма Үзеңә җир = гап та, шуның астын өскә әйләндер, шуны тозла Мин монда тудым, = монда үстем, монда күмәчәкләр Син пычраткан җир астында ятасым £ килми минем Әнә андагы молокососыңа да пычрак су эчертәсем килми . Аның әле яшисе бар Сиңа мен гектар чүп тә түгел Ә мин ил өчен = сугышканда бер кишәрлек җир өчен дә сугыштым Әтиен дә унҗиде z яшендә шул җир өчен ут эченә барып керде Син чыгып аунарлык чи- ? рәмле җир калсын дип тә сугыштык Тимә минем җиремә Зариф Синең җирен юк бит Син рабучий класс Рабучий класс- * нын җире булмый Крестьяннең генә җире була Саттар (Сүзсез калып. Зарифка карап тора Илфат кол ә Сат- “ lap рәнҗеп, кулын селтәп куя.) Аңгыралар сез Аталы-уллы аңгыра (Чыгып китә ) Рауза Хәтерен калдырдыгыз Хәзер бер атна буе авызын ачып сүз әйтмәячәк Олысы олы, кечесе кече була белмәгәч, шулай ннде ул Хәерле булсын Илфат Чыннан да Нигә дип әле без? Надир Рәхнмович. гафу итегез Әби, гафу ит инде безне (Тәрәзә янына барып, тышка карый ) Үпкәләгән Урамга чыгып бара .Менә, сенелкәш. без синең белән Ярый Әйдә, киттек ресторанга Инспектор булсаң да. син к\нак Бү |ен анда оркестр, танцевать итик. (Квйләп.) Алар, бертуганнар диеп. Калсын дошман көнләшеп 3 а р и ф Өеңә кем кайта? Илфат Вакланма, әти Без вакланган да җиткән (Тышта Знфәр ■ Kin җибәрә .) Малай җылый. бабай үпкәләде Әйттем бит мин сиңа, •би, алып калмагыз дидем Рауза Капка төбендә калдырып киткәч, кан куйыйм Барысы да алып калма кнләр Берсенең дә аласы килми Жан әрнетергә туган бала (Чыгып китә ) Зариф (Надирга) Агай-эне. син бездән көлмә ннде (Чыгып китә ) Надир Мина китәргә накыт, Илфат (Надиягә) Гафу итеге». Налия Зарнновна, сезне борчыдык На дня (Надирның үзенә охшатып) Гафу итегез, Надир Рәхимо вич. без сезне борчыдык. Ләкин сезгә бер соравым бар Сез абый белән якын дуслармы? Илфат Җитте сиңа, наконец! Надир Сабыр, Илфат Нигә шулай дип сорадыгыз. Надия За- риповна? Әллә берәр шигегез бармы? Надия Бар Сез — идарә начальнигы, абый промысел начальнигы гына. Сезнең өчен күбрәк ул сөйли, сез елмаеп тыңлап торасыз Надир Туганнар сөйләшкәндә мин нишләргә тиеш? Надия Яки чыгып китәргә, яки үзегезнең кул астында эшләүчене тыярга тиеш Нигә килдегез сез безнең өйгә? Илфат Җитте диләр сиңа Киттек, Надир Рахимович II а д и я Кычкырма, абый, мин синнән курыкмыйм Надир Усал сез. Надия Зариновна Ләкин юкка шикләнәсез Без Илфат белән бер чорда укыдык Сүзләребез, эшебез уртак Аннан сон. мин кешеләргә кеше итеп карыйм, үземнең җитәкчеләргә дә, минем кул астында эшләүчеләргә дә. Ә сөйләүгә килгәндә, Илфат Зариповнчнын сезгә әйткәннәре белән мин тулысымча килешәм, шуңа бүлдермәдем Нади я. Акт барыбер язылачак Надир (Елмаеп.) Анысы сезнең эш. Мин теләнергә килгән дип уйласагыз, ялгышасыз Актларны без күп күргән. Тик менә сеңелесе нең абыйсына баз казырга маташуы гына миңа аңлашылмый Ни дисәң дә, дөньяда мораль нормалар бар Әтисен сатып, тарихка кергән малайлар чоры узды Сау булыгыз (Чыгып китә.) Илфат (Арттарак калып, Надиягә.) Менә шул явызлыгың аркасында син кияүгә чыга алмыйсың. (Чыгып китә Сәхнә караңгылана Эфирда һаман төрле телләрдә соңгы хәбәрләр тапшыру дәвам итә Беседкада тәмәке тартып Зариф утыра Рәшәткә артында Нәҗибәнең моңланганы ишетелә.) Биек тауның башларында Аэродром коралар; «Уф» димәгез — дошманнар бар «Их» дияргә торалар (Нәҗибә үзе дә күренә, рәшәткә янына килә.) Нәҗибә Кем икән, мин әйтәм, ут белән уйнап утыра Нишләп бу вакытта утырасың, Зариф абый? Иртәгә иртүк эшкә барасың бар. Мина төн буе йөрсәм дә ярый — мин отпускада Көн озыны йоклыйм да Зариф Төнлә тавык кебек кытаклап йөрисеңме? Нәҗибә Тавык төнлә кытакламый, Зариф абый, төнлә хатын- кыз гына кытаклый Онытып бетергәнсең инде. Хәер, син чын хатын кызны күргәнең дә юк әле. Үлгән кешегә тел генә тидерәсем килми Әниең кушканга өйләндең, торасың килмичә тордың Зариф Син бик әйбәт яшәдең инде Нәҗибә Мин дә бит әле мактанып тормыйм Иң бәхетле кеше бу дөньяга тумаган кешедер ул. Зариф абый. Их Әнә килә автомобиль - Төягәннәр значок; Ятлар якын, без ят инде Ярамадык, значит. Зариф Бар, арырак китеп сайра Нәҗибә Эч поша бит. Зариф абый Малай да кайтмыйм дип хат язган Әтисе шикелле зимагур булыр микән Синекеләр ичмасам барысы да кеше булдылар Зариф Каян беләсең? Нәжибә. Күреп торам, лабаса Шоферлы машиналарда гына утырып йөриләр Ичмасам, шәһәре дә безнең янга килеп житми Өйне сүтәр иделәр дә фатир бирер иделәр Кешеләр арасында яшәр идем Төзегән булалар, төзегән булалар Нихәтле нефть чыгарып, урамында адашып йөрерлек шәһәребез дә юк Чаллыга барып кайттым әле, менә ичмасам шәһәр. Зариф Таш өйгә күчсәң, агач мунчаңны сагынып жыларсын Н ә ж и б ә. Юк, сагынмыйм Мунчасының ни рәхәтен күрдем Ж.а ным сөймәгәннәрнең аркаларын ышкып үтте гомерем Акчаны син нигә жыясың, Зариф абый? Зариф. Нинди акча? Нәҗибә. Пенсиягә чыкмый эшлисен ич Эшнен дә әле ин авырында. Бетермә үзүзсңне акча дип, яшисең бар Зариф Акча өчен эшлиммени мин? Н ә ж и б ә. Нәрсә өчен соң? Зариф Пенсиягә чыгып нишлим? Көннәр буена синең белән бытылдап утырыргамы? 11 ә ж и б ә Бытылдап дип Рәтлерәк сүз тапмадыңмы? Зариф Яратып диммени? Нәжибә. Әйтсәң, телең корымас иде әле Үз гомеремдә миңа да ул сүзне ишетергә ярыйдыр Зариф. Әйткәннәре булмадымыни? Нәжибә Бәлки әйткәннәрдер дә, ишеткәнем булмады Син әйт кәнне генә хәтерлим Зариф Кайчан? Н ә ж и б ә. Син сугышка китәсе көнне Аракы эчкән идең Минем баштан сыйпадың да, яратам дидең Зариф Ул вакытта син бала гына идең бит әле Нәжибә. Алай димә, Зариф абын, унбер яшьтә идем инде Снн унжидедә. Ни әйткәнеңне белгәнсеңдер Кайттың да оныттың Рауза апа яратмады шул мине Начарлык та эшләмәдем юкса Күч минем өйгә, Зариф абый, үзеңнекс ит Сиңа бит тәрбия кирәк Эшең бигрәк шыр Рауза апа өлгерә алмый Синең күңелеңә жылы житми, Зариф абый Хатын-кызның күңел жылысып тойганың юк синең Шуңа күрә япеңдә яратып бетермиләр сине Зариф Кем яратмый Нәжибә. Үзең белән бергә эшләүчеләр Ат кебек эшли, эт кебек ырылдый диләр Снн бит үзен яхшы кеше Синең беркайчан да кеше хакына кергәнең юк Яшәвең кызыксыз Саттар абзый синнән күңеллерәк яши Зариф Аның да күңелле яшәве инде Утырабыз да талашабыз Нәжибә Ә снн талашма, Зариф абын, аны күбрәк тыңла Зариф Ярый, бар, торма өстемдә карылдап (Паузадан соң) Әллә ничек әле Малай белән хатыны да Нәжибә Яшәячәк түгел алар. Зариф абый Яшь булганына, чи бәр булганына кызыгып өйләнде Илфат, яратканы бүтән иде аның. Зариф Бер дә белмәгәнең юк Нәжибә. Белмәскә Мин аларны үз балаларым кебек күрәм Әниләре үлгәч, минем ишегалдында үстеләр Рауза апа гына биздерде Илфат бик үзгәрде Яратып йөргән кызына өйләнмәкче иде ул. Рауза ilia белән синең сүзне тыңлады Зариф Мин нәрсә әйттем ана ул хәтле Нәжибә. Нефтегә батып кайтучылар өйдә дә житәрлек дидек Зариф Күп сүз чүп сүз (Урыныннан торып, өйгә таба ат 1ый.) Нәжибә Зариф абый (Зараф туктагач) Кил әле монда. Зариф абый IS Зариф {Нәҗибә ягына бер-ике адым атлап ) Нәрсә булды I I эжнбә Якынрак кил 3 а р н ф (Якын ук килеп.) Г1ә. нәрсә? Нәҗибә Кочакла мине, Зариф абый Аннан кереп китсәң дә ярый Юкса, мин йоклый алмаячакмын Зариф Нишләдең соң син? Гомереңдә кыланмаганны. Н ә җ и б ә. Бүген әллә ничек Үлеп китәрмен төсле Зариф Җүләрләнмә. Нәҗибә Дөньяда мәхәббәт күрми үлеп китәрмен төсле. Зариф Әлегә хәтле үлмәдең ич Картаеп беткәндә. Нәҗибә Мәхәббәт картаймый бит ул. Зариф абый. Җанын н»к мыни синең? Зариф Җаным бар дип алтмышка җиткәндә кочаклашып т алкын мендәрдә аунап ятасың. Йөрәгеңә мүк үскән нәрсә. Бар. йокла Бөтен рәхәтең шул булсын. Эшлә дә йокла, эшлә дә йокла (Елап җибәрә.) Зариф. Син Син әллә чынлапмы? Н ә җ и б ә. Бар. кит ( Үзе рәшәткә яныннан китә.) Зариф (Югалып калган) Җүләр. Кил әле монда Кил диләр Сиңа әйтәләр, әллә ишетмисеңме? Рауза (Тавышы ишетелә) Зарифулла, синең тавышмы соң ул? (Зариф рәшәткә яныннан китә Рауза чыга.) Зарифулла, синме? Зариф Мин булмый, кем булсын Рауза Кем беләндер сөйләштеңме соң? Зариф Җеннәр белән сөйләшеп утырдым. Рауза Иртәгә эшкә барасың бар Надия кайда йөри икән? Кыз балага шул вакытка чаклы 3 а р п ф Нинди кыз бала булсын, утызга җитеп килә инде Рауза Йокла, утырма төн саклап Әтиеңнең кәефе китеп тора (Кереп китә. Зариф тәмәке кабыза Надия кайтып керә.) Зариф. Кайда йөрдең. Н а д и я. Абыйларга бардым Хатыны җылый. абый кайтмады 3 а р и ф Кайтыр, чуртыма да китмәс Надия Аракы эчә башламагандыр ич? Зариф Башласа Хәзер кем э4ми. Н а а и я Син бозасың аны. әти. Кирәгеннән артык яратасын Ба рыбызга караганда аны иркәләдең Зариф Иркәләп нишләгән? Надия Укы. укы. кеше бул Зур кеше бул Безнең нәселдән дә кыган кеше чыксын дип Эшләп тапкан акчаңны аңа биреп укыттың Хәзер дә сүз әйттермисең Теләсә нишләп йөри. Зариф Нәрсәле син бөтен кешегә бәйләнеп йөрисең? Сине кем укытты соң? Сеңелеңне кем укытты? Рафаилның укымаганына мин бинаватмы? Менә сине укытканыма үкенәм Атаң өенә кайтып талаш чыгарасың Остардың Дәшми-дәшмп торгач та теге Синнән башка акты яза белүче юкмыни Казанда? Кайтасың да акты язып китәсең Бүтәннәргә кара, туганнар берсен берсе күтәрәләр йөрмә ирдәүкәләнеп. кияүгә чыгарга вакытың җиткән Надия. Нәрсә, мин хаксызмыни? Зариф Сезнең галәмәтләрегездә минем эшем юк. Талашмагыз гына. Н а д и я. Ничек инде эшең юк? Син нефть чыгаручы бит Зариф Без буялучы гына, чыгархчылар бүтән Бабаң гына ул ггәчләнеп йөри нефтяник дип Министр булып утыра диярсең Надия Бераз да үзгәрмисең Зариф Бүтәннәр анын караны пи узгәрә Җыелышта тур башы на утыртсалар, әллә кем дип уйлый Иртәгә минем белән бергә нефть кә батып йөрисен белми Чипа тимәгез Үзегез теләсәгез нишләгез Ә абыеңа бәйләнәсе булма Җае чыкканда, якла Син якламасан. кем яклар Анын бит махнатый рукалары юк Надия Кем, кем? ♦ Зариф Кем булсын — махнатый рука Надия. Кем сон ул. махнатый рука? Зариф. Белмисен — бәйләнәсең Махнатый р\ка ул - ине як ; 1аучы начальник дигән сүз Надия Карале, әллә ниләр беләсен син. әти Зариф Мин кешеләр арасында йөрим Надия (Зарифны кочаклап.) Их. пи нн ут койрыгы бет.ш _ учен кыйный Менә болай итеп Нура н и я Нишләп әле ул бозау бүген исеңә төште? Илфат. Ә син башта көл Нура н н и Көлмим Көләсем килми Илфат Юкка. Минем ни өчендер бутен көләсем килә Кеше ни 1.»н көлә? Рәхәтлектән, күңеле көр булганлыктан Миңа рәхәт Нура нин, ап-ак алъяпкыч ябын, миңа чәй кайната Ә мин. ярамаган эш эш ■әгәнемне аңлап, үземне үзем кыйнамакчы булам койрыгым юк (Кычкырып КӨЛӘ ) Нурания Син күп көлә башласаң, хәерлегә түгел. Илфат Илфат Әйе, шулай шул Мин бу ырга гиеш нлем Кайтасым килми, Нурания Синнән ун яшькә яшь. синнән ун тапкыр чибәррәк хатыным көтә өйдә, ә кайтасым килми Бәлки көтмидер д ә инде, ул да өйгә кайтмыйм диде Нурания Минем янга хатының турында сөйләргә килдекме» II I ф .1 I Гафу in Әйдә, н >и эчик (Идән уртасына ут . ■ •чәләр Илфат Нураниягә карап торган килеш көй ш ) Алмалы көянтәсе Менә шушы була инде Илфатның сөяркәсе Алсуланып кояш чыга тап аткач Сагынырга туры килә яраткач Н уран н я Минме инде ул Илфатның сөяркәсе? 11 л ф а т Кем соң? Нурания Әллә нинди серле б\ адәм баласы әйеме, Илфат» Ке ше үзен үзе дә аңламый Менә дигән. һәр HI ы килгән кешеләр була, «кип син яны күңелеңә якын итә алмыйсын һәр сүзе белән сине мы< хыл иткән хамны оныта алмый интегәсең > «К У > М IU 11 i ф а т Минме инде ул хам? Нурания. Кем соң? Илфат. (Кычкырып көлеп.) Чөнки ирләр белән хатыннар мөнәсәбәтендә бернинди дә логика юк, Нурания Дөньяда логикасыз бер дәнбер нәрсә - мәхәббәт. Нурани я Нинди мәхәббәт? Ни сөйлисең? Синдәме \л мәхәббәт’ И л ф а т Юк, синдә. Син мине яратасың. Н у р а н и я. Күпме яратырга мөмкин. И л ф а т. Үлгәнче. Син мине яратырга хөкем ителгән. Нурания. Ә син? Илфат. Мин дуңгыз малае прачунок. Сиңа өйләнмәгән булдым Янәмәсе, тиң түгел - укымаган. Шуннан ни булды инде? Барыбер сөй- рәләм дә синең яныңа киләм. Нурания. Үкенмә, Биккинин. Мин үкенмим. Сиңа үч итеп институтка укырга кердем. Менә укып йөрим Картайган көнемдә Ә син? Син бит? Син бит барыбер минем янда. Сөяркәң генә булсам да, син минем янда Кем белә, хатын булуга караганда сөяркә булу бәлки әйбәтрәктер дә әле Без икебез дә ике чабата бер кием, Илфат. Тик икебез дә бер аякныкылар Карап торырга бар — кияргә юк. Илфат (Тагын кычкырып көлеп.) Сөйлә әле, Нурания, сөйлә Син сөйләгәндә, миңа рәхәт Валлаһи, рәхәт. Син, китәм, яшәмим, дип жыламыйсың, бер әйтеп берәгәйле итәсең дә. Югыйсә, чәй куеп эчерә белмиләр, китәм дип ялындыралар Тотам да синең янга күчеп киләм. Нурания. Нура н и я Күчеп килеп нишләрсең икән соң? Китәм дип ялындырып торырсыңмы? Илфат (Көлеп.) Үтерәсең, билләһи Көл әле миңа кушылып, Нурания. Икәүләшеп, тәгәрәшеп көлешик әле. Дурак мин. әйеме? Н у р а н и я. Кайсыбыз дураграктыр инде, кем белә. И л ф а т Мин дураграк Юк, болай акыллы мин. Синең янда гы на дурак. Сөяркәсе янында иң акыллы ир дә дуракка әйләнә, дигән бер китапта Мин дураграк. Син һәрвакыт акыллы Шуңа күрә, син бәхетсез. Нурани я. Әйтмә шул сүзеңне Илфа т. Бәхетсез. Мин килгәнне көтеп утырып картаясын. Ә мин я киләм, я юк. Әйдә, танцевать итәбез. Нурания Кирәкми. И л ф а т Нигә? Нурани я. Син танцевать итә белмисең. И л ф а т. Менә сиңа кирәк булса. Н уран и я. Музыканың ритмын сизмисең син. Гомумән, син ритмсыз кеше. Илфат Ишетмәсәң ишет - этнең борыны тишек. Рәхәтләнеп танцевать итә идек ич. Нурания Биеп азапланганда син кысып кочаклыйсың шунысы рәхәт иде. Илфат. Бүген? Нурания Бүген кочаклашасым килми. Илфат. Нигә? Нура н и я. Сорама. И л ф а т Да-а-а Әллә нинди көн булды бүген. Иртә таңнан бир- ie бөтенесе дә миңа каршы Жылыйлар, бәйләнәләр, сүгәләр, үпкәлиләр Әллә ошамый башладыммы? Әйт. Мин теләнергә яратмыйм Чыгармый да китәрмен, бүтән килмәм дә Нурания. Шулай итәрсең. Илфат Нурания! Син минем иң якын кешем — уйнама минем белән Мин. үзен әйтмешли, эгоист кеше Эгоист кеше кактырып сук тырып сөйләгәнне яратмый. Әйт. ни булды» Нурания Бүген идарәдә ни сөйләп чыктын1 Илфат Кайчан? Нурания Бүген дидем Илфат Бүген, бүген Аның сиңа ни кагылышы бар? Надия сс * цел кайтып бәйләнеп йөри... * Нурания Бухгалтериядә кызларга Илфат. Анда да кердем микәнни? (Кычкырып килеп щибәрә) ' Ә-ә-ә Шуны әйтәсеңме? Нурания Нәрсәне? Илфат Чын ир кешенең бер аерган хатыны, бер законлы хаты ' ны. өч-дүрт сөяркәсе булырга тиеш дигән илем Шулмы? II у р а н и я Мин ничәнчесе? Илфат Әллә көнләштеңме? Болай гына ич ул — кызлардан кн - леп кенә. Нура н и я Шуннан? Илфат Нәрсә инде син? Ул псчтрихалар белән тагын ни сөй ? лашим * Н у р а н и я Сөяркә нишли дә. хатын нишли? Илфат Ну, әйттем. Сөяркә көлеп каршы ала. хәлеңне сорашып 2 тормый, кочагына сарыла дидем Ә хатын сөяркә яныннан кайткан п мренә; ятып ял ит, арыгансың дип кайгыра дидем (Нураниянң кузла- рендэ яшь күреп.) Нигә инде син? Мин бит синен турыда әйтмәдем - Разрядка өчен. Жылама. күз яшен мин өйдә дә күреп дунган Нурания Эх, Илфат. Илфат Иптәш Бнккннин Син \зеннең ~ кем икәнеңне беләсеңме? Уйлыйсынмы син аз гына башың белән? Сө- _ иркә дә сөяркә Теләсә кайда теләсә нәрсә сөйләнеп Дөньяда син үзем Z генә яшим дип беләсеңме? Син бәлки үзеңне әллә кем дип саныйсын » дыр Аңла, бәгырькәем, бик кызганыч кеше син Мин үземне түгел. * сине кызганып җылыйм Харап булачаксың син, жан кисәгем Илфат Интересно Нурания Кыланма Кылану сиңа килешми Күчме әйтәм мин сиңа ул хакта, тыңламыйсың. (Радиоланы кабыза) Кил әйдә, биибез Илфат. (Үҗәтлек белән) Мин бии белмим, ритм юк миндә Нурания Сабый Кил (Бүлмә уртасында әкрен генә йөренә wp. дөресрәге, Нурания Илфатны йөртә ) Әллә нинди кешеләр сез Нәселегез белән. Илфат. Син безнең нәселне каян беләсең? Нура н и я Кызыксынсаң — беләсең Мин дә бит шушы шәһәрдә туып үскән кыз. Ишетеп-күреп торам (Биеп сәхнә алдына килеп уиг иәч, Илфатны туктата.) Син аз гына булса да житдн була бел.»сеңм< Илфат? Илфат. (Ачуы чыгып ) Син нәрсә мине? Нурания Булды, булды, кызма Мыскыл итәргә жыенмыйм Ми не житдн итеп тыңлый аласыңмы дим? Илфат Вәгазь укысаң, тыңламыйм Туйган вәгазьләрдән Нурания Аз гына түз И л ф а т. Йә. сөйлә, аз гына тузам И у р а н н я Син карьера яратасың, дан яратасың И л фат. Нәрсә сез бүген барыгыз да? Нур а н и я Бүлдермә инде Илфат Яратам, ну. яратам Прицеп булып яшисем килми мн ном дөньяда Алдан барасым килә, ерып барасым килә Авырлыгына ui чыдап, барыс ына 11 чы tan N йлап чыгар ты iap бер < \ I. тыйнак бу т Минем тыйнак буласым килми Скромность украшает тех людей, у кого нет других украшений Мин нефть чыгарам Мин нефтяник’ Белә еңме кем ул бүген нефтяник? Кемне бүген, махсус самолетка утыртып, мен чакрым җиргә эшкә алып баралар һәм, рәхмәт әйтеп, кайтарып куялар? Мине, нефть чыгаручыны! Дөнья миңа карап тора Нурания. Купшы сүзләр болар, Илфат. Илфат Булсын. Тиешле урында лозунглар да кирәк. Нурания Син минем квартираны лозунглар кычкыра торган ■. рын дип беләсеңме? Илфат Бикләп куймагыз мине квартираларыгызга, бәйләп куймагыз мине инструкцияләрегез белән. Мин нефть чыгарам. Илгә нефть кирәген белеп чыгарам Кирәк икән данын да алам, кирәк икән выго- ворына да түзәм. Син мине бөтен яклап тиргә, тик карьера, дан дип нервыма тимә. Карьера артыннан кусам, хатынымны, баламны өйдә калдырып, сөяркә янына килмәс идем, безнең заман карьеристлары андый ахмаклыкны эшләмиләр. Нурания. Жаның юк синең, Илфат. Ничек син?!. Илфат. (Бераз тынычланып.) Авыр сүз ишетергә теләмәсәгез, кешене чиккә җиткермәгез, мәҗбүр итмәгез. Нурания. Мин сиңа киңәш кенә бирмәкче идем. Илфат Киңәш бирүчеләр бик күбәйде от министра до уборщицы. Нурания. Әйтәсе сүземне барыбер әйтеп бетерәм, Илфат. Син Надир Рәхимович үстергәнгә үсенеп йөрисең. Күреп тор. шул Надир Рәхимович синең башыңа да җитәчәк. Ул синең белән уйный. Син, беркатлылыгың аркасында, сизмисең. Илфат Гайбәтегезне бухгалтериядә сөйләшегез. Нурания. Мин әйтәсен әйттем, сау бул. (Паузадан соң.) Сау бул. Килмә дип әйтмим, барыбер киләчәксең. (Ишектә звонок.) Илфат. Кем ул? Нурания Каян белим. (Звонок кабатлана.) Илфа т. Ничек инде белмисең? Үз ишегендәге звонокка кемнәр басканын беләсеңдер. Ач әле. карап карыйк әле, кем икән? (Нурания барып ишекне ача. Зариф керә, һич кенә дә аны көтмәгән Илфат югалып калган.) Әти? Зариф (Килеп Илфатның якасыннан эләктереп алып ишеккә сөйри Бер сүз генә әйтеп куя.) Дуңгыз! Илфа т. (Ычкынырга теләп.) Нишлисең син. ә? Әти! (Зариф аны (Өйрәп алып чыгып китә ) Пәрдә Икенче пәрдә •эфирда тавышларның квчәйг.*н чаты Төрле телләрдә, герле илләрдән Бер тавыш и, генә икенчесе менә барысы да кабатланалар, әйтеп калырга ашыгалар Нефть IIII HI .д . еш •Ни л' Ә шул нефтьне чыгаручыларның икесе кабинетта утыралар Биккинин Илфат һәм Рахимов Надир Надир Менә, Илфат Зарипович. шундый хәлләр. Синең сеңел- ь »шсң үз дигәнен эшләде. Абыйсының йөзенә шәп итеп кенә төкерде. Илфат Минем сеңел генә “түгел иде комиссиядә. 11 а д и р. Ул күбрәк бәйләнде. Илфат Чепуха. Андый комиссияләрнең актларын күргән бар. Берләшмәдә ахмаклар утырмый Нәрсәнең нәрсә икәнен алар бик яхшы аңлыйлар Без планны арттырып үтәп барабыз Калганы спишется. Надир. Карале. Илфат, син матуррак итеп утыр әле Жәелгән- сн Әйтерсең бу кабинетның хуҗасы мин түгел, ә син. Дөрес әйтәсен. берләшмәдә ахмаклар утырмый, Илфат Зарипович Шуна күрә безгә җавап бирергә туры киләчәк Мине бүген чакырып сөйләштеләр Без шнек белән дуслар, яшерми әйтәм, мина нык эләгәчәк Илфат Выговормы? Надир. Шәүкәт Садриевичның сөйләшүенә караганда, алай гына булмавы да мөмкин. ♦ Илфат Нәрсә эшләгән без ул кадәрле'-* Надир. Бала булып утырма Эшләнде Актка язылганнарнын бер ~ сенә дә каршы чыга алмадык Илфат Без нефть бирдек Надир. Син нәрсә попугай шикелле һаман бер сүз кабатлыйсын-* | Илфат. Ә син нигә кычкырасын? Нади р. Син түгел, сез, иптәш Биккннин Илфа т. (Кычкырып көлеп.) Нишлисен сон син? Надир Нишлимме? Мине эштән алып ыр|ытачаклар <> минем - ыргытыласым килми, аңладыңмы? ң Илфат (Паузадан соң.) Ләкин без бит нефть бирдек Надир Уф Нефтьне без технологик процессларны бозып бир 5 тек, аңлыйсынмы'-* Ф Илфат. Ләкин ансыз мөмкин түгел бүгенге көндә Шунсыз план _ ны үтәп булмый Берләшмәдә аны белергә тиешләр Надир Син бар да исбатла аларга Илфат Исбатлармын да Надир Илфат Зарипович, син промысел начальнигы гына Снн = үзеңне зур шишка дип уйлыйсыңдыр Берләшмә алдында җавапны = мин тотачакмын. Син минем алда Кыскасы болай Сезгә эштән ки ~ гәргә туры киләчәк. Илфат Зарипович Илфат Кая? Надир Урын табылыр Нефть бездә генә чыкмый (.еэнен югары * белемегез бар _ Илфат Кыланмале. Мин беркая да китмим Надир Үзегез китәргә теләмәсәгез. җибәрергә туры килер Чөн MI актта язылган фактларның күбесе Сезнең промыселда И л ф а т (Сикереп торып ) Син нәрсә5 Н а д и р Син түгел, Сез Илфат Син мине уенчык дип белдеңме? Син миннән корбан т> кәсе ясамакчы буласынмы? Надир Мин түгел, сеңелегез Сеңелегез белән уртак гел таба ал чаганга мин гаепле түгел Илфат Нигә мин аның белән уртак тел табарга тиеш5 Анын үз эше, минем үз эшем Яхшылап сөйләшик, Надир, без дуслар Надир Дуслык әшнәлеккә әйләнергә тиеш түгел Мин ( нг.. чара күрергә тиеш, Илфат Зарипович Әйтеп килдем мин Сезгә Илфат Нәрсә әйтеп килдең? Данай. Илфат, давай дипмеНадир Давайны төрлечә аңларга була Бүтән промыселларга да •йттем мин, ләкин алар үзләренең бурычларын дөрес аңладылар, Сез И л ф а т Әйтеп бетер Надир Давай яхшы гына аерылышыйк. Илфат Тавыш, шау пп тынгач, карарбыз Үзең аңла, ул актта язылганнар өчен кемдер җавап бирергә тиеш Мәсьәлә шулай тора. Снн безнең дуслыкны it»pcc аңла яздың Хатын кызлар белән буталып теләсә кайда теләсә ни сөйлән бөреп Без бала-чагалар түгел Ачуланма миңа, шулай тиеш Илфат Менә ничек Яхшы Яхшы Ләкин минем гаебем юк Бәлки булгандыр ла Мин кәгазьгә язылган мәгънәсез инструкция lap буйсынмадым да ди Ярый этлек эшләдем ди Димәк, снн болариы күреп тордың? Ул-бу булса, читкә китеп, мине уртага төртеп чыгарыр 'а снн алдан ук әзер идең? Надир. Тирәнгә кермик. Илфат Мин берләшмәгә барачакмын. Надир Файдасы булмаячак. Илфат Мин файда эзләмим Миңа дөреслекне табарга кирәк Надир Нинди дөреслек? Сеңелеңә сөйләгән әкиятне исеңә төшер, ахмак. Илфат. Аны син сөйләдең. Надир Син нәтиҗә ясап куйдың. Базардагы хатыннар кебек сатулашмыйк, Илфат Зарипович. Илфат Әшәке кеше икәнсең син, Надир. Надир Син нәрсә, шома гына эштән китеп котылырга теләмисеңме? Статьялар белән кирәкме? Илфат. Сылыйммы берне үзеңә? Надир Рәхим ит. Тик үтерерлек итеп сукма, үзеңә читен булыр Илфа т (Кычкырып көлә дә, кинәт туктап. Надирга карап тора ) Телефоннан шалтыратырга ярыймы? Надир. Кая шалтыратасың? Илфат Курыкма. Нади р. Мин курыкмыйм. Илфат. Куркасың. (Телефоннан шалтыратып.) Нюру дайте Нурания? Мин бу. Син — гений, Нурания (Телефон трубкасын ташлый.) Сау булыгыз, Надир Рәхимович. Мин промыселга киттем Шома гына булмаячак Җинаять эшләгәнмен икән, җәзасын да алырмын (Чыга-чыга.) Мин беркайчан да (Аның тавышы эфирдагы тавышларга кушылып югала. Ут сүнеп-янып алганда, Шәүкәт Садриевич Газизов кабинетына керәбез. Газизов ялгызы, телефоннан сөйләшә.) Г азизов Безнең хәлләрме? Хәлләр — хәл, Анатолий Федорович Кичә Казанда булган идем. (Ишекне ачып караган Зарифка, кулы бе- 1Ән ишарәләп керергә куша.) Гостиницада люкска урнаштым Телевизорыгыз эшләми, дим. Нишләп эшләмәсен, эшли, тик күрсәтми генә ди Эшлибез, Анатолий Федорович, тик күрсәткечләр генә әллә ни түгел Беләбез Мәскәү алдында оятка калганыбыз булмады Үтәрбез Планны сез үтәрлек итеп бирәсез бит. Бернинди дә ирония юк. Анатолий Федорович. Сезгә дә, безгә дә нефть кирәк, беләбез. Исән булы гыз (Трубканы куеп.) Нигә басып торасың, Зариф, уз утыр. (Урыныннан торып. Зариф янына килә Кулын сузып күрешә.) Нихәл, картаеп буламы? 3 а р н ф. Таныйсыз икән әле Г азизов Сине дә танымагач, бер урамда үсеп Зариф Ничә ел инде аңа. Күрешкән юк Күчеп киткәнегездән бирле Газизов Күрешеп булмый шул Бөтереләбез дә бөтереләбез. Саттар абыйны мин еш күрәм. Сөйләшеп утыргалыйбыз. Зариф Ул шундый инде — куштан Җитмәгән, кермәгән җире юк Мин Сезнең янга килдем, иптәш Газизов. Газизов Газизовлап сөйләшмик әле, Зариф Миңа уңайсыз Зариф Аның каравы, миңа уңай Ник дигәндә.. Мин Сезнең ян га замдиректор итеп килдем. Замдиректор булып тыңлагыз да Газизов Тыңлыйм, Зариф туган Туктале. тыңлый башлаганчы котлыйм әле үзеңне Зариф Ник? Газизов Улың Рафаэль белән Орден алган бит Аның яшенлә Хезмәт Кызыл Байрагы Зариф Әллә кайчан инде ул Минем сүзем аның турында түгел Аңардан олысы турында Берсен мактап, икенчесен таптамыйлар аны Г азизов Зариф туган, әйдәгез алай сөйләшмик Зариф. Мин бүтәнчә сөйләшә белмим, мин Сезнен кебек чкыган кеше түгел, уйлаганым телемдә Мин черный рабочий I аз и зов Без. Зариф туган, олы кешеләр, әйдәгез бер-беребезгә сырт куймыйча гына, бер-беребезне мыскыл итмичә генә сөйләшик Черный рабочий дигән булып мескенләнмә дә Без барыбыз да \з эшебездә черный рабочийлар Ни өчен килгәнемне белом бугай мин Кан га ♦ йөри ул малаегыз? х Зариф. Бездә ята Газизов Үзенең квартирасы юкмыни? (Зариф дәшмәгәч.) Нигә *■ минем янга килми? Мин бит аны чакырттым, Зариф. Хурланадыр Хурланчык ул Газизов. Ул хурланчык Ә без кем? Менә болай. Зариф туган. ' улынның язмышы борчый икән, минем ярдәмем тияр дип уйлыйсын* икән, монда килсен Зариф. Тыңлыймыни ул мине Газизов Сине тыңламый, безне тыңламый Хатыны җылаП ге- 5 нераль директор янына кил • Генераль директорның эшен күз ал сына ~ китерәсеңме син, Зариф туган? Кылны кырыкка ярган вакытта бер ха ? тын кабинетына бәреп керә дә ире өстеннән зарлана Ул ир синен ф малаең. Зариф Нишләтим инде аны Газизов. Ә без нишләтик? Ул идарәнең партия җыелышыннан г демонстратив рәвештә ишекне бәреп чыгып китә Нишләтсеннәр аны? ' Сүз аның ялгышлары турында бара, ул бөтен дөньяны гаепләп кыч- С кыра, бөтен кешене иамуссызлыкта гаепли Нишләтик? Зариф (Торып ишекка таба бара ) Ярый, хушыгыз Газизов (Лның картына чыгып ) Үпкәләдеңме. Зариф? Зариф Юк. пигә үпкәлим Шулай инде, сез бүрекне кыңгыр са- Z. лып сөйләшүчеләр Безгә бөкрең чыкканчы эшләргә генә Берәр әй ө бер сорасаң, тотыналар закон сөйләргә Мин закон сөйләп тормыйм . эшлим дә эшлим Газизов. Зариф (Шул вакыт телефон шалтырый ) Аз гына сабыр ит. зинһар. Казаннан шалтыратырга тиешләр иде (Телефон яны на килен трубканы ала.) Тыңлыйм, Рөстәм Мостаевнч Генераль ди ректор кайтып җитмәде шул әле Кәефме? Безнең кәеф сезнең кәефкә карап йөри инде ул. Рөстәм Мостаевнч Планмы? Үтәргә кирәк булгач, үтәмичә нишлисең Карчык белән икебезгә алдык план һәр малайдан ни кимендә өчәр олан Үзем яздым. Була. Рөстәм .Мостаевнч. башны җүләргэ салган чаклар ла була Борчылмагыз, Рөстәм Мостаевнч. Татарстан нефтьчеләренең әлегә сынатканнары юк Монысын шаяртмыйча әйтәм Рәхмәт Исән булыгыз (Трубканы куйгач, борылып карый - Зариф чыгып киткән Ишеккә килеп, ишекне ачып карый анда Саттар Ал солдат .и чөй. теркасыннан, орденнарын, медальләрен таккан, кулында транзистор ) Газизов Саташаммы соң мин? Саттар. Саташмыйсын син Шәүкәт энекәш Ярыймы шулай ып ләшергә? Ачуланмассың, күршедә уйнап үстең Газизов Узыгыз, әйдә. Саттар абзый Әле генә Зариф бирелә иде. Сабыр ит дидем Саттар Чыгып китте \л Исен китмәсен, пырлый торган iau ге бар Көйсез хатын кыз шикелле Олыгайган саен хужылана Нихәл лардә соң? Г а з и з о п. Сезнең хәер-фатнха га. Саттар абзый Форманы китер гәнсез Парадка чыккан кебек Саттар Синен военный званиең ничек әле. күрше? Газизов Майордан узып булмады, Саттар абзый Саттар Мин — солдат Иң зур звание - солдат, дип әйтә иде безнең командир взвод Григорий Васильевич Родионов. Бер чакта да мин аның кәпрәйгәнен күрмәдем. Ул приказ бирми иде. надо дип кенә •итә иде. Үлсәк үлә идек, аның надо дип әйткәнен үти идек. Г а з и з о в Сүзне ерактан башладыгыз. Саттар абзый Саттар Ерактан башламаска. Син бит бу урында генерал армии белән бер Зуррак булмаса. Шуңа күрә һәр солдатны күреп бетермә нең дә бар. Бу булды бер сүз — санап бар Газизов Бу булды бер сүз. Саттар Икенчесе Нефте дигән нәрсә, үзе тирәндә ятса да. хәйләкәр нәрсә Я ул кешене кеше итә. я әрәм итә Чөнки нефте мәртәбә дигән алдавыч нәрсәгә якын Мәртәбә яратучылар шул нефте аркасын да юкка чыгалар. Бу булды икенчесе. Газизов Бу булды икенчесе Саттар Хәзер шуларны бергә кушыйк — нишләтәсең минем онык ны? Мин аны мактарга җыенмыйм, сезнең урында булсам, мин аны менә шушында сузып салып суктырыр идем Бер яхшы ягы бар анык, Шәүкәт күрше, хәйләсез ул. Беләсең, безнең нәселебездә хәйләкәр кеше юк Тимәгез сез аңа — эшләсен үз урынында Үз урынында эшләп тә- зәлсен Юк нәрсә белән вакытыңны алганга ачуланма Минем өчен ул — онык, әтисенә — малай, малаена - ата Газизов (Паузадан соң.) Әй-е Әйе. әйе, әбекәй, әйе. бара урамнан Әкәмәт төш күрдем бүген төнлә. Саттар абзый. Суд залында утырам икән Бер склад мөдирен хөкем итәләр Әйбере артык чыкканмы шунда, әллә җитешмиме. Кыскасы, ничәдер ел бирделәр мона Шуннан склад мөдире нишләде дисезме? Кычкырып җырлап җибәрде «Алмагачы» көенә Җыры да хәтердә калды Сберкнижкам җилгә очты Вклады-ние белән; Сау бул туган-үскән җирем Складың-ниең белән Кызыкмы, Саттар абзый? Саттар Кызыгын кызык та Газизов Сез гаҗәпләнмәгез, шулай ычкынып киткәлим мин Килегез әле монда. Саттар абзый (Саттар тәрәзә янына килгәч) Дөнья матур, әйеме, Саттар абзый’ Әнә бер кызый кибеттән чыгып килә, әнә бер бала коляскада йоклап ята. Әллә бар аңа нефть, әллә юк. исендә дә юк Саттар Минем коляска ул. Г а з и з о в Ничек Сезнеке? Саттар Рауза апаң миңа тагып җибәрде. Җылый Миннән башка кешене бар дип тә белми Шул теге сабатажнпк малае Г азизов Алай Взвод командирыгызны кем дидегез әле. Саттар абзый? Саттар Григорий Васильевич Родионов Газизов Бу очракта минем урынымда Григорий Васильевич Родионов булса, ни дип әйтер иде? Саттар. Если нужна для пабеды, зделаем. дядя Саттар, дияр иде. Газизов Если нужно для победы, сделаем. Саттар абзый. Саттар Менә рәхмәт күрше Тик эшли алмаслык булса.. Газизов Григорий Васильевич Родионов күп сөйләргә яратмагандыр. Саттар абзый ■ Саттар Аңладым Китәм. Шәүкәт энем Син инде мине гаеп итмә Солдат янына солдат килгән кебек килдем, соранып түгел Лн нан сои мин солдат кына да түгел, рабочий класс га Рауза апан көлә миннән, тик ул белеп көлми — надан ул Сау бул күрше Әгәр дә мә I,»р мин кирәк булсам, турыдан-туры әйт. налы. Саттар абзый, диген Ышанмасаң сора, буроной конторда мине һаман да сагынып сөйлиләр ♦ Бүген килсәң, бүген эшкә алам ди Николай Иванович Дунаен Я ку * тынны бир дә, Шәүкәт энем.. £ Газизов. Исән булыгыз. Саттар абзый Әйтегез ул малаегызга. ” килсен минем янга Мин бит аны конвой белән китертә алмыйм (Car- - гарны озатып кала. Телефон шалтырый. Газизов телефон янына килә. = трубканы ала Тәрәзәгә карап сөйлашә.) Әйе. тыңлыйм Исәнмесез. ? Геннадий Александрович Безнең әти элек ат лейгә иде. Геннадий Алек сандрович, ат белән Бөгелмәгә барып житү өчен. Карабашта туктап - атны ашатып алырга кирәк дия иде. Югыйсә. Бөгелмәгә барып җит - кәч. ашатуның мәгънәсе юк. ат эштән чыккан б\ла. дип »йтә иде Ка < рабашта туктап алмыйбызмы. Геннадий Александрович? Аңлыйм = Аклыйбыз. Әйе. без эшләми кем эшләсен Инз ь> бер пропет кинә ? гатьләндерәме?.. Исән булыгыз. Геннадий Александрович (Трубканы * куя да, икс кулын чалбар кесәсенә тыгып тәрәзәдән карап торган _ килеш көйли.) Марҗаларның исемнәре Түтинкә дә мүтинкә Төнлә йөргән егетләрнен Кесәсендә бутил кә. ши әйтсәң дә ярый ди ара-тирә. башларын әйләнеп киткән чакларда ; (Ут сүнә Эфирда тавышлар Андагы тивышлареи •««• Калин - янындагы бер кооператив бакчага каравы тчы бу лып урнашкан икән дня ул. сакал-мыекка батып, каравылчы не янындагы сәкедә нти Эт бәргәләнеп нрә башлагач, торып утыра, капка ягына кирый ) Нурания тавышы Илфат'Илфат дим' Н л ф а т Нәрсә кычкырасын, кер Нурания Этеңне ал Илфат Бәйдә ул II v р а н и и Килен ал Илфат Пират' (Эткә кычкыра да. теләр-i I'IIK кенә урыныннан Юрып капка я > на китә \ннан Нураниян ияртеп к р ■ Кыяфзтея караганда, ул Нуранияне көтмәгән һәм аның >> Н у р а н и я. Беренче тапкыр гынамы $ Илфат (Шактый озак паузадан соң) Нурания Эзләп тапкан- = сын икән... Китмә син моннан. 1 Нурания. Нишләрмен сон монда? * Илфат (Паузадан'соң.) Ә бит чынлап та мин синең киләсенне § сиздем, һәм төшемдә дә күрдем Минем өчен болай бары син генә эшли * II.MI.HI < Нурания. Алай ук әйтмә инде, я җылатыл җибәрерсең Илфат Көлмә Беләсеңме, монда рәхәт Тыныч Дөньяның ыгы- г зыгысыннан читтә Беркем белән талашырга кирәкми Баштарак күр ше авыл малайлары йортларга кергәлиләр иде. аларны да биздердем _ Нигә кирәк булган институтта интегеп укып нефть, нефть дип чабып Z йөрергә? Сүгенергә һәм сүгелергә Нефть чыкса ни дә, чыкмаса ни. ки- ч мссә ни дә, артса ни. Кеше борын-борын заманнардан бирле үзенә ты- ” нычлык эзли. Элек ичмасам монастырьлар булган Кеше кергән дә. s шунда бикләнеп, җанына тынычлык тапкан Нурания Монастырьга сөяркәләр белән кертмәгәннәр И л ф а т Сөяркәнең монда ни катнашы бар? Нурания Син бит мина үз яныңда калырга кушасың Илфат (Элеккечә итеп кычкырып көлеп җибәрә дә кинәт туктый, $ ңитдиләнә.) Шулай да монда рәхәт Машина үкерүеннән сискәнеп уян * мыйсың Сандугачлар сайрап уята Нурания Сызылып таң ата. шәфәкъ алсулана, назланып кына кояш чыга, кич җитә, җем-җем итеп йолдызлар калка, урман артыннан ай күтәрелә, талгын гына җил исә Партвзносыңны кая түлисең? Илфат (Нураниягә текәлеп карап торып.) Нәрсә син? Мин бит монда качып ятмыйм Закон нигезендә Официаль оешманың кооператив бакчасында Нура н ия Юкка сине строгий выговор белән генә җибәрделәр Сандугач сайравын тыңлап, монастырь турында уйлап яту өчен партбилетның кирәге юктыр И л фат Тимә син минем билетка Нурания Кызганыч, официаль оешмаңның җитәкчеләре синең белән кызыксынмаганнар Пөрмә кыланып, Илфат Үз-үзеңне алдап маташма. Сандугач үз тавышы белән сайраганга матур сайрый Син үзең аңламаган уенны уйныйсың Кайт үзебезгә Беләсеңме, берләш мәдә сине Төмән ягында дип беләләр. Әйдә бераз өйрәнсен, дөнья кур сен, ди Шәүкәт Садрневич Әгәр дә ул синең монда ятканыңны белсә Илфат Белсә нишләтә? Институтлар бетереп, базарда ит чаба- iap. кемне кем нишләтә? Нурания Алайса мин үтенәм Илфа т. Син зимагурлар җырын беләсеңме? Нурания Беләм Зимагурлар бакча каравылламаганнар Алар аптыраганнан буталып йөргәннәр, ә син И л ф а т Юк инде, агай эне. моннан кузгалдым юк .Мина табигать не сакла диделәр, менә саклыйм (Сәке өстенә аяг\рэ басып ) Бер генә чия агачының, бер генә ботагын да сындырттырмыйм Яшәсен табигать һәм аның матурлыгы Ура-а-а! Яле. Пират' (Бии башлый. Пират улый.) Ниһаять, мин үз ритмымны гаитым. Ритмың юк дими Пират Яле. Пират' (Д)рт аякланып өрә башлый Пират шатлана-шатлана аңа кутили.) Молодец, Пират Мнне аңлаган бердәнбер жан иясе Нурания бар иде. ул да кирәкмәгән сүзләр сөйли башлады Яратам ди, тик ни өчендер «ләкин» дигән сүз өстәп куя. Яратсаң, син мине ләкиннәрсез генә ярат. Ләкин белән мине барысы да ярата Хәтта хатын да Яра- гам, ләкин күн итен акча тан, яратам, ләкин тун, импортный сәләмә, алтын йөзек, алтын алка алын бир. яратам, ләкин ашарыма пешереп ашат, яратам, ләкин бүген яныма ятма, ди Бала табып бнрәм. ләкин \зең кара Югыйсә, китәм дә барам, ди Кирәкми миңа ләкиннәр Яра гасыз икән менә мин —шул килеш яратыгыз (Нуранияга текәлеп.) Булдымы? Нура н и я Булды Мин синең яныңда калам, Илфат (Аптырап.) Нәрсә-ә? Ну р а н и я. Синең яныңда калам Мәңгелеккә Илфат Ничек инде? Нурания. Шулай. (Көйләп ) Игене дә игене... Менә шушы була инде Биккпниннәр килене, Алсуланып кояш чыга таң аткач, Калам инде, нихәл итим яраткач Әллә курыктыңмы? И л ф а т Курыкмадым. Ләкин.. Нурания Ләкинме? Нигә ләкинләнәсең? Эх син, калай әтәч. Ярый. хуш. мин киттем И л ф а т Киттем? Нурания Күрдем — җитәр Табалмам дип борчылган идем Илфат Бик аз булды түгелме соң? Нурания. Чүт кенә тор инде Йөзгә хәтле санаганчы гына Нурания Саный башла Илфат Бер. ике, өч. дүрт Нурания, бераз гына алдыңа ятып торыйм Нурания Соңга калам, иртәгә эшкә Илфат Аз гына (Нурания сәкегә утыра Илфат аның алдына башын куеп ята.) Ничек соң анда? Нурания Яхшы Илфат Минем промысел ничек икән? Нурания. Яхшы Илфат Мин булмагач, технологик нормаларны бозучы юктыр инде. Мине искә алалармы? Нурания Алалар Илфат Кемнәр? Нурания. Мин һәм башкалардыр И л фат Безнекеләрне күрәсеңме? Н у р а н и я Кемнәрне? Илфат Әти, дигәндәй Бабай күренәдер, аның җитешмәгән жире юк. Н у р а н и я. Күренә Беркөн минем янга килгән иде. Илфа т. Нишләп йөри тагын? Нурания Эзләп тап, ди. И л ф а т. Ни өчен сиңа? Нурания. Белмим. Илфат Кеше кыланмаганны ул уйлап чыгара Сагындым мин аны, сәлам әйт Бәхәсләшергә кеше җитми монда Надир эшлиме? Нурания Юк Илфат Киттемени? Нурания Жибэрдслар Кудылар Кайт. Илфат Илфа т. Мин анда кемгә кирәк Н у р а н и я Ай алла Нинди кеше соң син Саттар бабай әйтә. Газизов белән сөйләштем ди, шул эшендә калдырырга күндердем ди Шәүкәт Садриевич ничә тапкыр чакырткан ♦ Илфат. Нишләп ялынып йөрим Эш беткәнмени дөньяда * Нура н и я Эш Мин илгә нефть бирәм, кирәк икән данын да алам, - кирәк икән выговорына да түзәм диюче кем булды икән ул Илфат, йөз булды . Рәхмәт Әйдә станциягә озатып куям Мине 5 монда күргәнеңне берәүгә дә әйтмә 5 Н у р а н и я Илфат ' Илфа т. Дәшмә 4 Н урания Мәгънәсез уен уйныйсын. Илфат Илфат. Уенның мәгънәлесе булмый Пират, анаңны озатам, сау- ~ буллаш (Пират врергә тотына. Ут сүнеп ала Яңадан кабынганда. Пи 5 рит һаман нрә. Сәхнәдә беркем юк. Зариф керә ) Зариф (Пиратка.) Пшул. (Сәкегә утыра. Кармак юплары күтә- ' pen. Илфат кайта.) ♦ Илфат Әти? Синме соң бу? 3 а р и ф Әллә әтиеңне дә танымый башладыңмы? Илфат Ничек килдең? Кем алып килде сине? 3 а р н ф. Әйдә, кайтабыз - И л ф а т Кем алып килде? Зариф Кайтасынмы син. юкмы? (Илфат капка янына Лнгереп z бара. Карана, анди Нуранияне күреп ала ) Илфат. Нәрсә, дуслаштыгызмыни? Нигә аны калдырып кердең? = Зариф Әйдә, кайтабыз И л фат Кая? 3 а р и ф. Атан башына Илфат Килгәнсең икән, әйдә, өйгә керәбез, чәй куям Зариф Зимагурның өе буламыни Д.нпми-дәшми торгач та. укы fan дип тормам Тапкан җайлы урын Монда син йокы симертеп. без нефть чыгарыйкмы? Пенсиягә да чыкмыйча И л ф а т Чык. сине кем тота Зариф Тота Менә синең ншеләр Барысы да җиңел эш эзли. Нйрәнделәр Салагалар! Сиртмә койрыклар' Хәзер бөтен бакчаларын ет төртеп яндырам И л ф а т Бакчаның пи гаебе бар Зариф Ятмасыннар дуңгыз асрап И л ф а т Монда дуңгыз асрамыйлар Зариф Син дуңгыз түгелмени5 Кайтасыңмы, юкмы5 И л фат Юк Зариф (Сикереп торып. Илфат нстенә бара ) Кайтасыңмы, юк мы диләр сиңа? Илфа т (Әтисенең сугарга дип күтәрелгән кулын тотып ) Әкрен .»тн 3 а р н ф Көчең бар. ә? Илфат Бар (Зариф сәкегә килеп утыра Пауза Әтисенең күзлә ченд,1 яшь күреп. Плфит югалып кала .) Әти!. Нишлисең, әти? Зариф Жансызлар Йөрәксезләр Көне төне эшләп укыттым Кеше булсыннар IH.UM Азапланмаган булсам Балаларны ятим итм.» шп үлде әниегез Ятим итмәдем. .» менә үземне ятим калдырдылар Әйткән сүзеңне дә ишетмиләр (Пауза ) И л фат Әти Минем аркада бөтен балаларыңны каһәрлим.» Зариф Бала үстерүне җиңел дин беләләрдер Бер балаларын м рый алмыйлар Малаеңны бабаң карап үстерә. Кайт, квартираңны алалар Хатының балаңны, квартираңны ташлап ияреп китте. Илфат. Ничек инде китте? Зариф. Хуҗасыз эт теләсә кемгә ияреп китә ул. Якты чырай күрсәтүче генә булсын... Бабаң түшәк өстендә ята... Илфа т. Аңа ни булды? Зариф. Ни булсын. Ул бит сезнең шикелле ике кулын кесәсенә тыгып шаталтриста йөрмәгән. Сезгә җиңел. Арт ягыгызга камыл кадалса, китәсез дә барасыз. Эзләп тә табып булмый. Ә без кая барыйк Без эшләргә өйрәнгән. Эш сайлап йөрергә өйрәнмәгән, ни кушсалар, шуны эшләргә өйрәнгән. Кайт. Начальник итеп куймасалар, эш бетмәгән. Утыз өч ел эшлим — үлгәнем юк. Энекәшең дә начальник түгел, орденнар алып эшли. Безнең нәселгә начальник булу килешми дә ул. Бабаң әйтмешли, без рабочий халык Кайт Бабаң да әйтте, кайтсын, күреп каласым килә. диде. Илфат. (Паузадан сон,.) Әбигә Зөфәр белән авырдыр 3 а р п ф. Өйрәнгән инде.. Бабаң янында кайнаша шунда малаең. Аягына баса башлады. Кайт, улым, ә? Илфат. Улым? Беренче кат ишетәм синнән. Нураниягә монда алып килергә син куштыңмы? Зариф. Бабаң... Ул чакырттырып алды.. Иртәгә эшкә барасы бар бугай аның. Әйдә, соңгы самолетка өлгерик. Илфа т. Нигә монда кермәде Нурания? 3 а р и ф. Каян белим. Без аның белән сөйләшмәдек Күрсәтте дә. мин сезне монда көтәм, диде. Илфат. Бар, көтеп арыгандыр Зариф Ә син? (Ут сүнә. Эфирдагы тавышлар безне нефть каласына алып кайта. Биккининнар ишегалды Зариф гадәттәгечә беседка идәнендә утыра. Өйдән портфель тоткан Надия чыга.) Надия Мин китәм инде, әти. Зариф. Җидесен көтмисеңмени? Н а д и я. Мин бит эштә. Зариф. Әбиең аякка басканчы өйне караштырыр идең. Н а д и я. Мин өч кенә көнгә сорап кайттым Менә отпуск алырмын la берничә көннән кайтып җитәрмен Рафаэль дә отпуск алып кайтырмын, диде. Бергәләп күңелле дә булыр. Зариф. Абыеңны көт, кайтып җитәр. Нади я. Вакытым юк, әти. Зариф Тикшеренеп йөрергә булса, вакыт табасың Ярый, сау бул. Надия. Әти Без Без. берәү белән минем отпуск вакытында.. Аның да ялы... Без берәр җиргә барырбыз дигән идек.. Монда кайта- гы булгач... Әгәр дә ул да кайтырга риза булса . Кайтсынмы? Зариф Кем ул? Нади я. Без аның белән дуслар Без ахры өйләнешербез. Зариф Өйләнешкәч кайтыр. Надия. Сау бул, әти. Мин кайтырмын. (Капкага таба атлый.) Зариф Тукта. (Надия туктагач, аның, янына барып.) Үзенә кара Син инде бала-чага түгел. Өй иркен Киявенә дә, килененә дә урын җитәр Исән-сау барып җит Карап йөр юлда. (Надияне капка ачып озатып кала. Машина килеп, туктаган тавыш. Газизов белән Хәбәрче керәләр.) Г азизов Исәнме, Зариф. 3 а р н ф. Саумысез Г азизов. Менә синең янга килдек. Мәскәүдәң килгән кунак. Мин әйткән кеше Зариф Саттарович Биккинин шул үзе була, Ревекка Львовна. X .) б ә р ч е Рәхмәт. (Зарифка кулын биреп күрешә.) Исәнмесез. Зариф. Узыгыз әйдә Өйгә керегез дисәм Газизов. Без озак тормыйбыз, Зариф туган Ревекка Львовна газета корреспонденты Ул синен белән сөйләшер, сорашыр Кыскасы, ул сезнең турыла, ягъни Биккининнар турында газетага язарга тели Зариф Мин нәрсә сөйлим Беткәнмени бүтәннәр Хәбәрче. Сез борчылмагыз. Зариф Саттарович Зариф Мин нәрсәгә борчылыйм Сөйләшеп йөрергә вакытым да юк минем, сөйләшә дә белмим Әти булса сөйләшер иде Хәбәрче. Сезнең семья нефтяниклар семьясы Зариф Безнең шәһәрдә барысы да нефтяник Бүтән эше булма гач, кая барсын. Газизов. Киреләнмә инде, Зариф Зариф Нигә мине мыскыл итеп кеше алып киләсең Запаркка маймыл күрсәтергә килгән шикелле Газизов. (Көлеп җибәреп.) Ну и кеше син, Зариф туган (Хәбәр чегә.) Сез, Ревекка Львовна, зинһар, гафу итегез Сезгә кешенең ха рактерын белү дә кирәктер Бик үзсүзле нәсел бу Принципиаль Кире лэнеп тә куялар Ләкин бер нәрсә болар хезмәт кешеләре, болар хәй ләли белмиләр. Кызганыч, Саттар абзый исән чакта күрмәдегез Яраталар иде аны бездә. Хушлашырга янына бик күп кеше KII.I.U Хәбәрче. (Зарифка.) Кайгыгызны уртаклашам Зариф Ярый.. Мине гаеп итмәгез инде, аптырабрак торган чак (Илфат кайтып керә.) Газизов. Менә монысы Зариф Саттаровичпых улы була инде Шулай ук нефтяник Илфа т. Исәнмесез Газизов. Гафу итегез. Ревекка Львовна. бер генә минугка (Илфатка.) Кил әле монда (Илфатны култыклап. < >х«.» алдына кь ■ ') Нихәл соң, сукбайулла? И л ф a т. Яхшы Газизов. Яхшы? Синең хәлләр яхшы булгач, начары ничек була «оң? И л фат. Белмим. Газизов. Син, агай-эне. минем белән сөйләшкәндә белен сөйләш, ярыймы? Кайчан минем янга киләсең? Әллә, заявление язып, үзем синең каршыңа тезләнимме? Син үзеңнең кем икәнеңне һәм ни кылан ганыңмы ахырынача төшенәсеңме? Мин оялам синең өчен Мин дә. син дә шушы жирдә туып үскән кешеләр Миңа сезнең һәрберегез кадерле Аңлыйсынмы, син миңа бик кадерле Бик кадерле Син өлк-ш абыең нык өметләрен аклау урынына Син бит Биккининнар токымыннан Ыш.и1ы'1.1ы токымнан Бабаңа ышанып була ни >тнецә 1ә ышанып була, сиңа юк. Аңлыйсыңмы, сиңа ышанып булмый Бе я > ышаныч •1Ы кешеләр e.i.iaii-c.i кир.и р.ж Кырыйга тикеру бмнч.ч чемпн«)нн.|р снннәи башка да житәрлек Аңладыңмы? И л ф а т Аңладым Г а < н з о в 11әрсә аңладың? Илфат Кырыйга сикерү буенча чемпионнар миннән башкә ы ВЙТярлек. Гатов Кил иртәгә минем иига (Зариф >>. i.>H \>Л‘Рч, Mi.!.» j Кайчан очрашырга сөйләштегез, Ревекка Львовна? Иртәгә цш билгелик 3 а р п ф Иртәгә мин эштә булам Хәбәрче (Зарифка ) Кайсы сменада эшлисез? 3 н р и ф Иртән барам Хәбәрче Мине дә үзегез белән алырсызмы'’ Зариф Пычрак анда Га i изо в Ревекка Львовнанын нефть күргәне бар Хәбәрче Димәк, иртәгә чаклы саубуллашып торабыз. Зариф Саттарович Исән булыгыз. За риф (Газизовка ) Капка төбеннән борылып китү уңайсыз бит Чәй дә эчмичә Газ и зо в Борчылма диделәр сиңа (Илфатка.) Ә мин сине кө- гам.. (Китәләр ) Зариф Кайда йөрдең? И л ф а т Пөрдем инде Зариф Надия китте Ул кияүгә чыгарга җыена ахрысы. Илфат Күптән вакыт 3 а р и ф Инде нишлибез? Илфат Нишлибез дип Мин Рафаэль белән сөйләшкән идем \пын янына китәргә Зариф Ә мин? Ә без? Әбиең түшәк өстендә ята Ә малаең? Илфат Баланы үзем белән алып китәргә була. 3 а р и ф Син аны чумадан дип белдеңме әллә? Әйтте бит Шәүкәт (быең. кил. диде. Монда эш беткәнме? 11 л ф а т Монда эшли алмыйм мин. оялам Зариф Кемнән? Илфат Кешеләрдән. 3 а р и ф Эшнен ояты юк. Теге кемен белән арагыз ничек? И л ф а т Әйбәттер Зариф Без тынганда шунда яттың, хәзер әйбәттер геиәменн? II |фат Ну. әйбәт инде, алайса, ул да минем белән китмәкче иде 3 а р и ф Әтиеңнең ялынганын көтәсеңме? Илфат Нигә ялынырга 3 а р и ф Җибәрәсем килми Минем янымда да кеше кирәк Утырып киңәшергә якын кешең дә булмагач Мин дә китмәкче идем зама лып.i;i. әти җибәрмәде Монда тудың, монда үстең, үстергән җиреңне үпкәләтмә, диде Мин аңладым, сез минем чаклы да аңламыйсыз. Илфат Я, ярын китмәгән ич әле. Нәрсә, бабай турында язарга килгән мәллә? 3 а р п ф Аның турында да. минем турыда да Шәүкәт абыең маташтыра Минем турыда нәрсә язасың. Илфат Ә нигә? Снн кемнән ким.. Зариф Юкны сөйләп утырма. И I ф а т Без монда гына йоклап китәрбез. Мунча суынмады микән ■>ле. Хәзер Знфәрне дә үзем белән алып керәм. Зариф Аны Нәжибә апаң юындырып чыкты бугай инде. Нәҗибә (Өйдән чыга) Илфат та кайткан икән Рауза апа да. 1өфәр дә йоклады iap Ашарыгызга холодильннкта. җылытырсыз. Илфат. син мунча сүрелгәнче кереп чык Чиста сөлгеләрегез верандада, бауга эленгән. И л ф а г Рәхмәт Нәжибә апа. (Өйгә кереп китә.) Нәҗибә (Зариф янына килеп утырып ) Менә б\ турыдан капка «чарга кирәк Әйләнеп йөрүе җайсыз. Чыраеңны җимереп карама, күченергә җыенмыйм, кереп чыгып йөрергә, күз-колак булырга кирәк. Кеше ялламассың Рауза апаның хәле әйбәттән түгел. Саттар абзыйга бигрәк матур көннәр туры килде Көз ае димәссең. Карале бу кояшның җылылыгын Зөфәрне анда-монда тарткалап йөрмәгез, әнә үстердем малаемны, берәүнекеннэн дә ким түгел. Урнашканына канчан ына. ике йөз тәңкә акча җибәргән Моны да үстерербез Нәҗибә дип кешеләр авыз ерсын. Нәжибә кебек яшәп карасыннар әле. Алтын кебек "Р ирләрен яманлап сөйлиләр. Мяня дүрг зимагур туры килде, урам- «а чыгып кычкырмадым. Инк бер сүз дә дәшмисең?’ Зариф Снн сөйлисең ич. Н I ж и б ә Отнус камны бетерми эшкә чыгарганнар иде, калган от пускамны алдым Гартынып торма, тот та кычкыр, кереп җитәрмен Зариф Кычкырмасам да кереп җитәсең син Нәҗибә. Алай днмә. Зариф абый Ничек җырлыйлар әле Бишмәт кигән — биш кат кигән, Алай да тирләмәгән, Сездә булган тәкәбберлек Бездә дә чирләмәгән Мин, Зариф абый, гомерем буйларына падручком йөргән ир белән ха тынга кызыгып яшәдем Мина өйләнгән булсаң, падручком йөрткән булыр идең микән? Зариф Юк сүз сөйләп ничек туймыйсын5 Нәҗибә Нәҗибә диген Зариф Нәрсә? Нәҗибә Юк сүз сөйләп ничек туймыйсың, Нәҗибә, диген. (Зарифның ирексездән елмайганын күреп ) Ходаем, елмайды Белеп ел майдынмы, Зариф абый5 Зариф Бар. чык өеңә Нәҗибә. Эшкә кия торган киемнәрең юып куелган Лапаста эле иеп тора Ярый, мин чыгыйм инде, Зариф абый, кеше әллә ни уйлар (Ләкин чыгып китәргә уйламый ди ) Илфат. (Өйдән чыгып) Әти, сина начальнигың Хафизов шалты ратты Зариф Мансурмы? Ни булган? И л ф а т Эшкә чакыра Бүген чыга алмас микән ди Нәҗибә. Чыга алмас диген Таптылар йомшак икмәк Аңа өч көн ял бирелгән, беркая да бармый И л ф а т Бик кирәк, ди Мин аңа бара, дип җавап бирдем Нәҗибә. Нишләп син әтиең өчен җавап бирәсең әле Үз теле юкмыни? Илфат. Беләм ич инде мин аны Сүгенә, зарлана да барыбер бара Нәҗибә. Бу юлы бармас Икс аягынның берсен дә атлама Зариф абый Илфат Хафизов үтенеп сорады Нәҗибә. Үтенеп сораган саен Зариф (Нәҗибәгә ) Тик тор Синең эшен юк анда Нәҗибә Мин болай гына, Зариф абый Киемнәреңне алып килимме? Зариф (Илфатка) Минем белән барасыңмы? И л ф а т Миңа анда ни калган? Зариф. Мансур юкка гына чакырмагандыр Син инженер Миңа иптәш тә булырсың. Илфа т. Иптәш? (Кычкырып килеп җибәрә Аның кнлүенә зфир- дагы тавышлар кушыла Тирле илләрдән, тирле телләрдә соңгы хәбәрләр. Нефть дигән сүз еш әйтелә.) Пәрдә