ВАТАН СУГЫШЫ ЕЛЛАРЫНЫҢ КӨЛКЕ КАПЧЫГЫННАН

Бөек Вртан сугышында безнең социалистик җәмгыятьнең какшама» ныклыгы, партиябез һәм халыкның бердәмлек көне Тын океан ярларына ча сузылган тылыбызның бетмәс-төкәнмәс резервлары һәм ниһаять. Совет кешеләре һәм Совет* солдатларының һәрвакыт иң тир хәрефләр белән Язып кабатларга таек булган рухи көч/ җиңде Юк. тарихта моңарчы тиңе булмаган кыю һөҗүмнәрдә һәм атакаларда. кыска/ы, сугышның чиксе / чамасыз аныр хезмәтендә генә сыналмады ә вакытлыча җиңелү һәм чигенүләрнең зур югалтуларның коточкыч авыр минутларында да сыналды бу көч Җиңүгә тирән ышаныч, төшенкелеккә бирелмәү, җор һәм оптимист булып кала белу. бер-береңнең күңелен күтәрергә әзер булу ди яу кырларында зушп' кориты иде Кайчан һәм нинди бүтән армиядә булганы бар Василий Теркин шикелле зирәк, куркусыз һәрвакыт юмарт етмаюлы һәм үткен телле сугыш чының? Э андыйлар куба) иде Аларның елмаеп кө и п тә дошманны кыйнаганнарын раслап, без журнал сәхифәләребездә ди. тл еллар буе инде хәрби темага •көлке капчыкларыннан» әлсдәнәле материи чар тәкъдим итә килдек Менә бу санда да шиндый туптанча бире тә Безнең һөҗүмнәрдән соң 1943 елның көзендә безнекеләр фашистларны Азов буе далаларыннан куа Фә шнстлар вере төялгән бер машина тур авыл уртасына керен туктала Тирә юньдә жан иясе күренми Аулак тыкрык башындагы бүрәнәләр өстендә коллкка катырак, күзләре ярымсукыр бабай утыра икән Килмешәк узгынчылар шунда туктала да Бу аныл ничек атала? — дин сорыйллр-бабайдан - Нәрсә кирәк дисезме? Авылыгызның исеме ничек? дип кычкыра русча бераз сукалый алганы - Ә, авылның аты?! Партизан аталабыз Күптән инде Будённый заманнарыннан ук Партизан - Партизан?. Партизан?! дип пышылдаша мошннадагылар һәм мотор каты гүли башлый да, куе тузан күтәреп, машина тиз тиз китеп бара Күрәсезме, матур исемле анылла тору ничек әйбәт икән бит' - Сезнең партизаннар кайсы тирәдәрәк? дип сорый немец автоколоннасы на чальнигы бер колхозчыдан Кем белгән аны. пан Кандыр урмандадыр инде Ә урман еракмы? Ничек аңлатыйм икән? Менә шул юл белән туп-туры барасыз, ә авылны чыккач елга һам күпер булыр Әйеме Әгәр шуның аша чыгалсагыз. аллага шекер дне гез. әгәр чыктым юк икән — партизаннар белән очрашу шуд үзе була инде —Белдерергә рөхсәт итегез, пан генерал Автоматчылар бер рота солдатны кырып салды. — Хайль Гитлер! Командирны бүләккә тәкъдим итегез. — Монысын һич эшләп булмый, пан генерал — Ник? — Чөнки рота — безнеке, ә автоматчылар — совет солдатлары нде Җәза отряды партизаннарны «ауларга» килә Урманда немецлар күке кычкырганны ишетәләр. — Күке. күке, мин күпме яшәрмен? — дип санатмакчы бер фриц. —Минем пулям очып барып тигәнче.— дип тамак төбе белән кычкыра имән ба шында утырган «күке» — снайпер 1944 елда өченче Империядә бөтен ирләрне армиягә рәттән алалар Яше җитмештән узган Карл Сукенцукс та фронтка китерелә һәм ул Карпат тауларында оборонага урнаштырылган бер ротага эләгә Менә алар текә биеклектә менеп-төшеп йөрүләре чамасыз кыен —түбәнгә я шуа сың. я бөтенләй тәгәрәвең мөмкин... Шул биеклектән төшеп качар минутлар да килеп җитә. Рота командиры Карлга карап тора-тора да кинәт учы белән маңгаена сугыл ала. — Эврика! Аннары янына ике солдат чакыра һәм әлеге Сукенцуксны биеклекнең бик шома җирләреннән генә култыклап түбәнгә төшерергә куша Шулай итеп түбәнгә нн алдан «Грос-фатер» озатыла Бүтән солдатлар үзләре исән-имин төшә алалар Ничек дисезме? Карл Сукенцукс койган ком бәладән коткара һәм рота командиры аны Тимер тәре ордены белән бүләкләргә тәкъдим итә. Ләкин соңыннан командирлар бер нәрсәне уйлап аптырарга тиеш булалар: бу орденны кая тагып йөртергә сон’ Фюрерны күкрәк белән яклаган орден урыны — әлбәттә күкрәктә Бу очракта бнт күкрәк белән яклау булмады’! ' Майор фон Гольц Днепр ярында басып тора. Гей. син! Кем әле? . — дип сорый ул бер авыл кешесеннән.— Кай төш була бу? Нинди шәһәр тирәсе? —Биредә,—ди мужик,—нәкъ менә снн торган урында, кайчандыр князь Владимир Киев кешеләрен чукындырган — Аннары ул. як-ягына караштырып, якында беркем дә юклыгын белгәч, өсти икән: — Ә әнә теге уйсулык тирәсендәрәк 1918 елда Киев кешеләре немецларны чукындырды Ченә шулай! — Һәм. бергә укмаштырылган өч бармагы белән майорны чукындырган итә дә. аны биек ярдан түбәнгә мәтәлдерә Украин сатиригы Остап Вишня язмаларыннан Немей генералы безнекеләр һөҗүменнән качып барышлый полковникка кычкыра — Дәрәжәсе үзеннекеннән олырак кешене узып чабарга нинди хакын бар синен? Ь —Гафу итүегезне үтенәм. пан генерал,—ди полковник туктап та тормыйча «ә күрәсез нч минем полк пленга бирелә, ә мин. анын командиры буларак үз сол * датларым белән бергә булырга тиешмен х • ' 5 • • Е . “ • . э i - Ничек уйлыйсын. Ганс. Днепр бик тирән елгамы икән? L — Минемчә шулай булырга тиеш Чөнки моннан өч көн элек безнеп батальон - чумган иде һәм әле һаман калкып чыкканы юк * — Ннк кулларыңны күтәрдек. Вшивке? Соңгы солдаткача каршы торырга ку = шылган иде бит! < I - Сонгы дигәне менә шул мин булам инде, пан фельдфебель Ә рота моннан “ бер сәгать элек әсирлеккә бирелде бит ♦ - Рота командирын телефонга чакырыгыг әле Ашыгыч сөйләшәсе бар Пан полковник, ул сөйләшә алмый - Нинди дә булса эше бармы әллә? - Юк. телдән язды... - Ничек? Бүген совет снаряды шулай миңгерәтте Полковник фон Гоп-Скок бер обер лейтенантның итекләрен дә салмыйча ятканын «ҮРә Ник чишенмәдең? Гигиенаны оныттыңмы әллә? Эш анда түгел, болай кулайрак батальоныма караганда үз аякларыма ыша "» тешәм мин Ишеттеңме. Фриц, бүгенге көннән башлап безнең баш командующий Гитлер булачак. — Әйтим без бүген чигенеп кичәгегә караганда озаграк һәм ераграк чаптык Хатлардан юллар Ctaлинград кышы чамасы< салкын булган днләр. Дөресме. Фрниман?» - Андый тәмуг утларында тирләп-пешәргә. янып-көяргә якадан язмасын иде..; « Командирыбыз полковникның тиресе дә коры сөяге генә калды инде Ә полкның ярIысыннан сөяк тә калмады » « Сез инде советларның шул хәтле жирен басып алгансыз, хәтта аны нишли гергә д.1 белмәссең?!» Киресенчә, иркәм, бу җирләрдә үзеңне нишләтергә белмисен, инде бары жнр -■елында гына урын калып бара кебек » Хәрби хезмәткә алганда Бөкресе гәүдәсеннән дә зуррак булган бер бабайны карый врач. Минем ише гарип-горабаны да фронтка җибәрергә ниятлисезме әллә? — дип сорый бичара карт. II җанкисәккәй. рус җирендәге кабер мондый гына бөкреләрне бик тиз турайта ул! Әдлә шуны да белмисеңме әле? — ди аңа врач. Отто Шмюике. солдат Бәкәле каймыккан Кызу атлап яки чабып руслардан качалмын Сафта ка'лдырырга Ганс Трипке. ефрейтор Кулларым сызлый ди. Төннәрен йоклый алмый икән ' гта пешкән булып чыкты: куллар, чыннан да күтәрелә ала торган түгелләр. Димәк теләсә дә пленга бирелә алмый Күзәтү постына куярга ярый Сезгә ничә яшь? Ни бары белән, офицер әфәнде, инде артыгы булмастыр. Карале Отто. син уң кулсыз бит Ничек армиягә алсыннар дн?\ . Аның каравы аякларым таза-сау минем Ә Көнчыгыш фронттагы хәзерге шартларда тиз йөгерә алу — зур бәхет ул

«Чигенү» сүзен берлектә һәм күплектә төрләндер әле. Пупке! †† — Мин чигенәм, син чигенәсең, без чигенәбез, s — Ә алар? 1 — Ә алар... һөжүм итә, з 3 — Тагын буталчык жавап бирдең бит. Шнейдер. Кайчан төпле уйларга өнрәнер- сен икән син? — Уйлый белүнең мина кирәге булмаячак инде, кадерле укытучы әфәндем — Ник алай дисең? — Бер атнадан мине сугышка алалар Минем өчен фюрер уйларга тиеш була. Әйтегез әле. кадерле мөгаллим Сталинград урамнары бик озыннар мәллә? — Ник моны сорыйсын, әле син? — Фронттагы абыем Курттан кичә хат алдык «Дивизиябез бер урам буйлап инде ай буе уза. ә аның очы-кырые һаман күренми әле » дип яза Теркинча әйтсәк... Син фашистлар белән ничек сөйләшәсең? - Өч телдә, и пуля тидереп, я граната ыргытып, н ип ы» -> ми' Такмаклар тезмәсеннән Бару, һәм кайту Бемрусчидин Миңа да житәр анда мал һәм гаиләм өчен дә Барып та жнтәрбез бәлки Ике өч көн эчендә!» ††Мясклуләр|;> юл аласын» Днп әйттеләр фрицка «Димәк, потлап сало була. Мае. балы бер мичкә Немец мәктәпләрендә Такмак дибез, такмак дибез, Такмак түгел, тукмак ул Көн-төн безнең сафта йөри Фашистларны тукмап ул Суларга кармак салабыз. Кайтабыз балык белән Халык гаскәр белән көчле. Ә гаскәр халык белән Итен яндырды фашистлар һәм ут төртте өйләргә Инде суыкта бииләр Без уйнаган көйләргә Повар юри сорый миннән «Кем ул Адольф Гитлер?» дип Мин айтәм «Суйсак итен дә Эт ашамас эттер! » днп Зур хыялга чума, бетен Дөньясын онытып бирән «Мәскәүне инде үземнең Җәннәтем итеп күрәм » Салкын окопларда яту Аны хәйран калдырды Ярый әле бер мужикның Иске тунын салдырды. Чү. ни булды? Төсе китеп Ннк калтырый башлады? .Юл буенда аунап ята ' Үле фриц башлары Мәскәү якынайган саен Башы иелә бара Кара тәреле «Тигр»лар Тау-тау өелә бара һәм Кннәт яшен балкыды һәм Кннәт күк күкрәде. Күз алларын караңгылап Аяк асты тетрәде Эшелон кайта Берлинга. Фрицлар белән тулы: Кайсының күрер күзе юк. Кайсының аяк-кулы Фронттан еракта — Иренне госпитальгә салганнар днгән идеи Яна хәбәре бармы—ничек яга? — Язды, тыйыч ята — Кем язды? - Штаб начальнигы - «Әтиеңне руслар әсир иткән икән. » диде миңа бер дус малай Дөресме бу. әни? - Беләсеңме ничек ул: русларны әтиен үзе пленга алган, ләкин алар бик күбәү булганнар икән дә, әтиеңне дә үзләренә ияртеп киткәннәр - Тагын күңелсезлек: минем Карл операциядән соң үлгән... — Операцияне хлороформ биреп эшләделәрме икән? Юктыр ахрысы, кәгазендә «Смоленск операциясе» һәм «Кургашын» днгән ят сүзләр генә бар Окопта сөйләшүләр Ганс, синен партизаннар белән •очрашканың булдымы? Әлбәттә! Ннндиләр соң алар? Моны өзеп әйтү кыен чөнки нигәдер аларга гел артым белән торырга. алар bin алда атларга туры килде миңа Фриц, иик сип hauaid гына атасын? Партизаннарны куркытам Ә ник үзең дер-дер калтырыйсын’ Партизаннардан куркам Белмисеңме, Вилли, бүген кич утырасы эшелон безне кая илтер икән? Билгеле инде вагоннарын әйләндереп каплатырга Ә Карл тәки үзенә партизан пулясы тидерми калган бит Ничек шулай булдыра алды икән? Димәк, минага эләгеп дөмеккән Берлин урамнарындо Гитлер. Геринг һәм Геббельс үзләренә халык карашы ннндн икәнен белергә те ләп урамга чыгалар да беренче очраган немецтан сорыйлар ӘЙт әле, хөкүмәтебез турында халык арасында ннндн сүзләр йөри? Немец аларга башындагы эшләпәсен салып суза Дәүләт башлыклары берәр марка акча салалар. Тнз-тиз генә акчаларны ала да эшләпәне тагын сузып тагын «ч марка ала Аннары шул ук нәрсә тагын берничә кат кабатлана Ниһаять, түземен җуйган Гитлер акыра тегеңә Күренмә күземә, инде җиткәндер бездән! — Үз хөкүмәте турында немец халкы нәкъ менә шуны әйтә дә инде, ди дә әлегг узгынчы, күз ачып йомганчы юкка чыга Фрндрихштрасседагы киоскта «Яна тәртип» дигән журнал саталар Шунда бер.>> кил» дә, тиешле акчасын сузып «Яңа тәртип» бирегез! дн Бетте,—дн сатучы Бер-нке минуттан шул ук кеше тагын сорый Мина «Яңа тәртип»! - Бетте.- дн сатучы тагын Минут үтүгә әлеге билгесез агай тагын шул ук сатучыдан «Яна тәртнп»ие сорый икән - Әйтелде бит инде сезгә ул бетте дип Ни муртыма аптыратасы< тагын? Менә шуны ишетүе бик күңелле булды! ди дә юкка чыга журнал сораучы Кызыл Армия бик кызып һөжүм иткән көннәрдә ниндидер бик жнтдн сәбәп белән кыска сроклы ялга кайткан бер солдат, кирәк буласы бар дип. «Гитлер ка «П!» дигән тәкъбнрне ятлап йөри икән Урамда бер офицер очрагач аны ул. «ХаЙЛҺ Гитдер!» диясе урынга, шул «Гитлер капут»ны әйтеп сәламли Жене чыгып ачуланган офицер солдатны юл чнтенәрак чакырып ала да сорый Ә син моны чынләп беләсеңме әллә?