ИСӘННӘРНЕҢ КАДЕРЕН БЕЛ!

ДИФГАТ СИРАЙНЫҢ ТУУЫНА 60 ЕЛ

Тарих кабатлана. Татар халкы борын-борыннан үзенен асыл татлары- нын кадерен белмәде. Якты дөньядан киткәч кенә, ул аларны яд итәргә өйрәнде. «Тагар акылы— төннән сон», дигән гыйбрәтле 1ынбарә дә әнә туннан киләдер бер уйласаң. «Без аны каян белик сон, мескен үлеп ан-гагматач»,— дне.пән Тукайда. Халык моны бик тиз үз игеп алды. Ни өчен, лнтәндә. татар милләте үзенен кадерен үзе белмәгән, исән чакта ук үз улларын үзе корбан чалырга, кадерсезләргә әзер торган бөек милләтләрнең беренче.тәреннәилср ул. мөгаен. Шатыйрь Шәүкәт Галиен моннан бер утыз еллар элек: Исәииәрнен ка герен бел. Үлгәннәрнең каберен бел! — дип оран салган иде. Үзенен мәсхәрәле хәленнән ү >с туйган тагар халкы бу юлларны бик гиз үзләштерде, авторын телгә дә алмын башлады. Чөнки бу әйтем аныц рухи ха лә генә туры килә нде. Бу уйланулар шагыйрь Дифгат (иранның тууына алтмыш ел тулу уңаеннан языла. Быелның июнь аенда Днфтаг Снрайны туган ягында бик тә зурладылар. Туган авылы Камайнын бер урамына аның исеме бирелде, яшәгән йортына мемориаль гакза куелды. Ел саен Мәктәннен иң яхшы укучысы анын исемендәге бүләк алачак. Әлбәттә, болар әдәби җәмәгатьчелек өчен бик тә сөенечле хәл. Болар —шаг ыирьне тану чагылышы. Әдәби сү тиен тантанасы. Әмма бит шагыйрьнең —нечкә күңелле затның -исән чатында да кадер- хормәт күреп канатланасы килә гер. Дөрес, Дифгат агай баш биреп яшәмәгс. Иц мөһиме —иҗатта ирекле булды. Көндәлек матбугатта жителей знглә.те. Хезмәт сөйгән кешенең дуслары га күп була. Үвылында. район үзәге Меи- делеевскида узган бәйрәмнәр бу чакта ачык күрсәтте. Ә шулай да Шәүкәт I алисвнен гыйбрәтле сү т.ырси тагын кабатлыйсы килә: Ис.гннәрнсн кадерен бел. Ү.нәниәрнен каберен бел! 

Дифгат Сирай

Кемне нәрсә кызыктыра Киләмен дә. татлы хискә бирелеп. Каршылыймын Идел таңнарын. «Дулкын кебек. Текә ярга кагылып, Уяталсаң иде талларын. Аның кебек, һәрчак ярсый-ярсый, Барсаң иде алга, турыга. Алган үрең Калсын иде артта, һәйкәл булып үткән юлыңда...» — Шулай ди мен. Әйдә, бар йөрәкләр Шул омтылыш белән тулсыннар. Белмим, кемне нәрсә кызыктыра. Мин юләрне —һаман дулкыннар. Өмет Әллә кайларга очарга Талпына безнең өмет. Ул да алга ашкынучы Канатлы заман кебек. Өмет безне җилкендерә. Юлларга әйди һәрчак. Өмет үзе бер җыр бит ул — Иртәгә җырланачак. Кыяларга үзем менәм «Бәхет кайда?..» дип сорамыйм. Адресы юк чөнки, Кеше Үзе эзли, таш-тау кичеп. Үзенә тигән өлешне. Хәтәр көннәр көтсә көтәр. Җәймә, тормыш, юлга келәм. Нурлар чаткыланган җиргә Кыяларга үзем менәм Күрим әле. дим. түбәсен Мин үземнен күзем белән Егылсам да. Җиргә каран Егылырмын мин йөзтүбән Тимерче Очкын чәчри, очкын сибелә Чүкеч аегыннан. Егет өрдергечкә иелә. Ялкын аз сыман. Без кочасы кояш бар Чык син, әйдә, болыннарга. Болыннарда күлләр бар Без иснисе чәчәкләр бар. Без өзәсе гөлләр бар Кил син. әйдә, урманнарга. Урманнарда балан бар Без җыясы җиләкләр бар. Без ауныйсы алан бар. Төш син. әйдә, чишмәләргә. Чишмәләрдә моннар бар. Без эчәсе саф сулар бар. Без җырлыйсы җырлар бар. Мен син. әйдә, чал тауларга. Чал тауларда чал таш бар. Без ерасы болытлар бар. Без кочасы кояш бар. Төнге яңгыр Төнлә явын үткән икән. Беркемгә дә белдермәгән Каеннарның ку гмәкләре Кибәргә дә өлгермәгән. Төше янгыр кебек, шу гай Холкы сабыр ирләрнең дә Төнлә генә елый алар. Шаһит бары мендәр генә